Kατεπείγον νομοσχέδιο: το τέλος του πολιτικού διαλόγου

Σημερινή είδηση από το Βήμα: 
Με τις αναμενόμενες σφοδρές αντιδράσεις της αντιπολίτευσης για την απόφαση της κυβέρνησης να φέρει προς συζήτηση και ψήφιση το νομοσχέδιο με τα δεύτερα προαπαιτούμενα μέτρα, προκειμένου να εκταμιευθεί η υποδόση του 1 δισ. ευρώ, ξεκίνησε η διαδικασία στις συναρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές. Η ένταση κορυφώθηκε όταν η αντιπολίτευση ζήτησε εξηγήσεις από τους παριστάμενους υπουργούς Ευ. Τσακαλώτο και Γ. Σταθάκη για ρυθμίσεις που περιέχονται στο νομοσχέδιο και δεν αποτελούν μνημονιακά προαπαιτούμενα, όπως το ΕΣΠΑ, οι συμβάσεις παραχώρησης αυτοκινητοδρόμων κλπ., αλλά και για το τι προτίθεται να πράξει η κυβέρνηση σχετικά με τον ΑΔΜΗΕ και το Ταμείο Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας, αν δηλαδή σκοπεύει να φέρει τις σχετικές ρυθμίσεις με τροπολογίες στο παρόν νομοσχέδιο. Τελικώς, ο κ. Σταθάκης διαβεβαίωσε ότι «θα έρθουν σε άλλη χρονική στιγμή» και αφού ενημερωθούν αρμοδίως οι βουλευτές.

Ο κ. Τσακαλώτος αιτιολόγησε το κατεπείγον λέγοντας ότι αφορά το κλείσιμο των δεύτερων προαπαιτούμενων για το 1 δισ. ευρώ. που υπολείπεται και το οποίο «αν δεν δοθεί πριν την 1.1.2016 το ποσόν αυτό επιστρέφει στο ESM». «Δεν το χάνουμε αλλά πρέπει να ξεκινήσει μια άλλη διαδικασία», είπε, σημειώνοντας ότι «η διαπραγμάτευση έγινε όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε και μέχρι την Τετάρτη (Eurogroup) πρέπει να αποφασιστεί αν είναι να εκταμιευθεί το 1 δισ.».

Η πρώτη αντίδραση εκδηλώθηκε από την πλευρά της ΝΔ με τον εισηγητή του κόμματος Κ. Χατζηδάκη να υπογραμμίζει ότι «μέχρι τώρα από τον Ιανουάριο είναι μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού τα νομοσχέδια που δεν έχουν έρθει με την κατεπείγουσα διαδικασία», ενώ με δηκτικό πνεύμα σημείωσε: «Προφανώς είναι σύγχρονη και προοδευτική η πρακτική αυτή, όμως θα πρέπει να αναθεωρήσει η Βουλή τον Κανονισμό της και να κάνουμε την συζήτηση αυτή μόνον όταν συζητούνται τα νομοσχέδια με την κανονική διαδικασία...». Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε ότι «κάθε λίγο και λιγάκι έχουμε αυτό τον τραγέλαφο», ενώ πρόσθεσε: «Δεν θα ισχυριστώ ότι δεν είχαμε στο παρελθόν αυτό το φαινόμενο. Όμως το κακό έχει παραγίνει και αυτοί που σήμερα το προτείνουν μέχρι πρότινος ήταν “εισαγγελείς”». Όσον αφορά την στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης δήλωσε σχετικά με τα «κόκκινα δάνεια» ότι «εμείς δεν θα ξεπλύνουμε την ανακολουθία και την δημαγωγία του ΣΥΡΙΖΑ».

Ενώ εστίασε την κριτική του στο ότι οι επιμέρους ρυθμίσεις που εισάγονται στο νομοσχέδιο δεν είναι μνημονιακές υποχρεώσεις. «Η διάταξη για την προσωπική επιτελική δομή σε κάθε υπουργό και αναπληρωτή υπουργό για το ΕΣΠΑ είναι μνημονιακή υποχρέωση; Οι δυο συμβάσεις παραχώρησης αυτοκινητοδρόμων που τις κλώσαγε επί ένα χρόνο ο κ. Σπίρτζης στο γραφείο του είναι κατεπείγουσες; Για ποιο λόγο είναι μνημονιακές και κατεπείγουσες; Αν είναι τότε ο υπουργός που τις είχε ένα χρόνο και δεν τις έφερε πρέπει να σκεφθεί το μέλλον του. Για ποιο λόγο παραμένει στην κυβέρνηση;», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Αλλά και από το ΠαΣοΚ ο Οδ. Κωνσταντινόπουλος ήταν επικριτικός: «Καλωσορίζω τον “υπουργό Οικονομικών και Κατεπείγοντος” κ. Τσακαλώτο», είπε, σημειώνοντας ότι «το κατεπείγον απευθύνεται κυρίως στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που πρέπει να ψηφίσουν και η κυβέρνηση θέλει να είναι συνένοχοι». «Δεν μπορείτε να νομοθετήσετε τίποτα. Επειδή καθυστερείτε έρχονται ως προαπαιτούμενα. Αυτά είναι τα νέα ήθη της πρώτης φοράς Αριστερά. Ο νέος λόγος και οι πράξεις της κατακαϋμένης πρώτης φοράς Αριστεράς», πρόσθεσε ο βουλευτής του ΠαΣοΚ, ενώ ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Ν. Καραθανασόπουλος έκανε λόγο για «αερολογίες». Για «θέατρο του παραλόγου» μίλησε ο βουλευτής του Ποταμιού Χ. Θεοχάρης λέγοντας ότι κυβέρνηση έρχεται να ζητήσει από τους βουλευτές της «να ψηφίσουν αυτά που ήταν εναντίον, όπως κανένα δάνειο σε fund, συν ότι πρέπει να περάσουν στα μουλωχτά τα νέα ρουσφέτια και τις διευθετήσεις των υπουργών». «Αφού τα δεχθήκατε με το “ν” και με το “σ”, θα μπορούσατε να είχατε τελειώσει την διαπραγμάτευση νωρίτερα ή να σας τα στείλουν με mail και να μην μας ταλαιπωρείτε», κατέληξε.

Ο κ. Σταθάκης από την πλευρά του σημείωσε: «Τεκμαίρω ότι υπάρχει μια στοιχειώδης συναίνεση με το κατεπείγον για την συμφωνία και την εκταμίευση της δόσης. Οι ενστάσεις εγείρονται για συμπληρωματικά θέματα (ΕΣΠΑ, συμβάσεις αυτοκινητοδρόμων κλπ.)», ενώ για τον ΑΔΜΗΕ και το Ταμείο Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας για τα οποία διαβεβαίωσε ότι «θα έρθουν σε άλλη χρονική στιγμή». Όσον αφορά τις ρυθμίσεις περί ΕΣΠΑ είπε ότι αφορούν τις ανάγκες που δημιουργούνται κατά το μεταβατικό στάδιο που διανύουμε μέχρι ενάρξεως του νέου «πακέτου» κονδυλίων και για τις συμβάσεις παραχώρησης ότι αφορούν τις σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και ως εκ τούτου «πρέπει να κλείσει αυτό το κεφάλαιο μέχρι τέλους του χρόνου».

«Μακάρι να μπορούσαμε να το αποφύγουμε αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε», παραδέχθηκε πάντως σχετικά με το κατεπείγον".

Το ζήτημα των Κατεπειγόντων Νομοσχεδίων έχει σχολιασθεί επαρκώς τελευταία και με ουσιαστικές παρατηρήσεις. Οι ΠΝΠ και η διαδικασία του κατεπείγοντος υποδηλώνουν το τέλος του πολιτικού διαλόγου τάχα? 

Στη χώρα μας η διαδικασία ψήφισης ενός νομοσχεδίου χαρακτηρίζεται ανάλογα με το χρονικό πλαίσιο ολοκλήρωσής της ως κανονική, επείγουσα και κατεπείγουσα. Στα περιορισμένα χωρικά πλαίσια του άρθρου αυτού θα ασχοληθούμε με την κανονική και την κατεπείγουσα διαδικασία αφού η απλώς επείγουσα χρησιμοποιείται πολύ σπάνια.

Στην κανονική διαδικασία, όταν κατατίθεται το νομοσχέδιο στη Βουλή παραπέμπεται στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή η οποία το επεξεργάζεται σε δύο φάσεις και στη συνέχεια το παραπέμπει στην Ολομέλεια όπου και συζητείται και ψηφίζεται επί της αρχής, επί των άρθρων και στο σύνολό του.

Από την κατάθεση μέχρι και την ψήφιση του νομοσχεδίου μεσολαβούν 16-21 ημέρες εκτός εάν στην Ολομέλεια προηγείται η συζήτηση άλλου νομοσχεδίου οπότε η διαδικασία θα ολοκληρωθεί με καθυστέρηση ορισμένων ημερών.

Αντίθετα, όταν το νομοσχέδιο χαρακτηρισθεί (από την Επιτροπή) κατεπείγον, ο χρόνος που μεσολαβεί από την κατάθεση του  νομοσχεδίου ως την ολοκλήρωση της ψήφισής του είναι 2 ημέρες: η συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή γίνεται την επομένη ημέρα της κατάθεσής του και η συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια τη μεθεπομένη.

Σε συνήθεις περιόδους, η χρήση της κατεπείγουσας διαδικασίας είναι σπάνια. Από το 1993 έως και το 2009, το ποσοστό των  νομοσχεδίων που ψηφίσθηκαν ως κατεπείγοντα ήταν 0,5% ενώ από τότε που ξέσπασε η κρίση ανήλθε σε 3,7% (2009-2012) και 4,9% (2012-σήμερα).

 Στην κοινοβουλευτικές δημοκρατίες είναι σύνηθες να υπάρχει μια σύντομη διαδικασία κοινοβουλευτικής νομοθέτησης σε περίπτωση επείγουσας σχετικής ανάγκης. Η διαδικασία αυτή, που προβλέπεται είτε από το Σύνταγμα είτε από τον Κανονισμό της Βουλής κάθε χώρας θεωρείται ότι είναι ένα «αναγκαίο κακό», υπό την προϋπόθεση ότι ασκείται στις πραγματικά επείγουσες περιπτώσεις. 

Η  διαδικασία αυτή είναι προτιμότερη από τις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, μία λύση που θεσπίζεται στην ελληνική έννομη τάξη για τη ρύθμιση επειγόντων ζητημάτων αλλά δεν προβλέπει καμιάς μορφής κοινοβουλευτική διαδικασία πριν τη θέσπιση των ρυθμίσεων.

Η πρακτική αυτή υιοθετήθηκε τα τελευταία χρόνια σημαίνοντας την αρχή του τέλους του πολιτικού διαλόγου και ίσως της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης.

Παρά τις έντονες αντιδράσεις του ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησε την πρακτική αυτή χωρίς ιδιαίτερο δυσταγμό.  Το δεύτερο μόλις νομοσχέδιο της κυβέρνησης, «Ρυθμίσεις για την επανεκκίνηση της οικονομίας», κατατέθηκε ως κατεπείγον και ψηφίστηκε στην Ολομέλεια μέσα σε δύο μέρες. Έκτοτε η κυβέρνηση νομοθετεί με διαδικασίες που... ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί, ενώ η κριτική περισσεύει για την ποιότητα της νομοθέτησης, καθώς οι βουλευτές, που δεν προλαβαίνουν ούτε να φυλλομετρήσουν τα πολυσέλιδα και «βαριά» νομοσχέδια, καλούνται να επεξεργαστούν, να συζητήσουν σε επιτροπή και Ολομέλεια και να τα ψηφίσουν σε δύο μέρες το αργότερο.

Ο πολιτικός διάλογος αποτελεί αξία του κοινοβουλευτισμού ο οποίος με όλες του τις αδυναμίες είναι το καλύτερο που μπορούμε να έχουμε στην δημοκρατική διακυβέρνηση.

Ας είναι! Ας χρεωθεί στους δανειστές και αυτή η πολιτική χρεωκοπία.