ΝΟΜΙΚΑ ΝΕΑ

NOMIKΑ ΝΕΑ LAW BLOG

NOMIKΑ ΝΕΑ LAW BLOG

Τρίτη 30 Ιουνίου 2015

Η θέση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για πιθανό Grexit από το 2009...

A member state's exit from without a parallel withdrawal from the EU, would be legally inconceivable

«Νομικά αδιανόητη» χαρακτήρισε την έξοδο κράτους-μέλους από την ΟΝΕ, χωρίς ταυτόχρονη αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η επικεφαλής της επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Danuta Huebner , με την άνω ανάρτησή  της στο twitter.

Επιπλέον, η Πολωνή Ευρωβουλευτής ανέφερε ότι η αποβολή κράτους-μέλους από την ΕΕ ή την ΟΝΕ νομικά είναι σχεδόν αδύνατη.

Για να υποστηρίξει, μάλιστα, την επιχειρηματολογία της, η Huebner επικαλείται ένα άρθρο  του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων της Πολωνίας αναφορικά με την αποχώρηση από την ΟΝΕ, καθώς και μία νομική μελέτη  της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η μελέτη της ΕΚΤ, η οποία έχει συνταχθεί το 2009 από τον Δρ. Φοίβο Αθανασίου  νομικό σύμβουλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, εξετάζει τα θέματα της αποχώρησης και της αποβολής από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και την Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ).

Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι ότι η αποχώρηση ενός κράτους - μέλους από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι νομικά δυνατή, ακόμη και πριν από την κύρωση της Συνθήκης της Λισσαβώνας.

Από την άλλη, υπογραμμίζεται ότι πουθενά στις Συνθήκες δεν προβλέπεται δυνατότητα αποπομπής κράτους - μέλους από την Ένωση, ενώ και η μελλοντική υιοθέτηση μιας τέτοιας πρόβλεψης θα ήταν νομικά αμφιλεγόμενη.

Στην ίδια μελέτη αναφέρεται ότι η έξοδος ενός κράτους μέλους από την ΟΝΕ, χωρίς παράλληλη αποχώρηση από την ΕΕ, θα ήταν νομικά αδιανόητη.

Να σημειωθεί ότι το ζήτημα αποχώρησης κράτους - μέλους από την Ευρωπαϊκή Ένωση ρυθμίζεται από το άρθρο 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.



Η ανάρτηση αυτή 6 έτη μετά τη σύνταξη της μελέτης αναδεικνύει το πρόβλημα στο οποίο εμπλέκεται ο εμπαθής πολιτικός διάλογος και οι διατάξεις καθεαυτές.

Τα Νομικά Νέα έχουν προ ετών αναφερθεί στο ζήτημα αυτό το οποίο βεβαίως αποτελεί κοινό τόπο για το ευρωπαϊκό δίκαιο και αναδεικνύει τη σοβαρότητα του πολιτικού διαλόγου δυστυχώς εδώ και έτη

Η έκθεση αυτή είναι γνωστή από το 2009 και αναφέρεται σε δημοσίευμα στο Βήμα.http://www.tovima.gr/finance/finance-news/article/?aid=306448
 

Εκθεση για αποπομπή ή έξοδο μιας χώρας από την ευρωζώνη

Κυκλοφορεί τις τελευταίες ημέρες στα γραφεία της ΕΚΤ
Εκθεση για αποπομπή ή έξοδο  μιας χώρας από την ευρωζώνη
Το εξώφυλλο της έκθεσης για τους όρους και τις προϋποθέσεις αποχώρησης μιας χώρας από την ευρωζώνη
Το Βήμα αναφέρει από τότε
 Σύμφωνα με αυτά, η αποχώρηση κράτους-μέλους από την ΕΕ κατόπιν διαπραγματεύσεων νομικά δεν είναι αδύνατη. Ωστόσο η μονομερής αποχώρηση χαρακτηρίζεται νομικά αμφισβητήσιμη. Στα συμπεράσματα της έκθεσης αναφέρεται επίσης ότι έξοδος από την ευρωζώνη χωρίς παράλληλη έξοδο από την ΕΕ νομικά είναι αδιανόητη. Οσον αφορά την αποπομπή κράτους-μέλους από τη ζώνη του ευρώ ή την ΕΕ, ο κ. Αθανασίου αναφέρει ότι νομικά είναι σχεδόν αδύνατη («next to impossible»). Ωστόσο θεωρεί ότι το ενδεχόμενο αυτό είναι δυνατόν με τη χρήση πλάγιων μέσων («indirect means»). Σημειώνεται, τέλος, ότι αν ένα κράτος-μέλος αποχωρήσει από την ΕΕ δεν μπορεί να παραμείνει στη ζώνη του ευρώ, μπορεί ωστόσο να χρησιμοποιεί το ευρώ στις συναλλαγές του.
 
 
 
Το έργο του Φοιβου Αθανασίου έχει παρουσιάσει και η Ημερησία σε άρθρο του Χ. ΣΑΒΒΙΔΗ

Μπορεί να αποχωρήσει ένα κράτος από την Ε.Ε.;

Tου Χάρη Σαββίδη
hsav@pegasus.gr
Το ενδεχόμενο αποχώρησης ή αποβολής ενός κράτους - μέλους από την Ευρωζώνη ερευνά, σε μελέτη που εξέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα! Ο συγγραφέας της νομικής μελέτης είναι μάλιστα ο 35χρονος Έλληνας, Φοίβος Αθανασίου, εκ των νομικών συμβούλων της τράπεζας.
Αφορμή για το άρθρο δεν αποτέλεσε το πρόσφατο «σίριαλ» περί κινδύνου χρεοκοπίας της Ελλάδας, αλλά η υιοθέτηση της Συνθήκης της Λισσβόνας από τα 27 κράτη-μέλη, καθώς σε αυτή περιγράφεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα αποχώρησης από την Ε.Ε. Πρόκειται για το άρθρο 50 της ενοποιημένης απόδοσης της Συνθήκης της Ε.Ε., όπου προβλέπεται ότι «κάθε κράτος - μέλος μπορεί να αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ένωση, σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες».
Μόνο μέσω συμφωνίας
«Πριν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας η αποχώρηση ήταν δυνατή μόνο μέσω συμφωνίας που θα ενέκριναν όλα τα κράτη-μέλη», εξηγεί ο κ. Αθανασίου. Μοναδική φορά που το θέμα έχει ανακύψει ως ρεαλιστικό ενδεχόμενο ήταν η περίπτωση του δημοψηφίσματος στη Βρετανία το 1975, όταν η κυβέρνηση των Εργατικών ζήτησε από τους πολίτες να εγκρίνουν την παραμονή της χώρας στην τότε ΕΟΚ (η Βρετανία είχε ενταχθεί το 1973, υπό κυβέρνηση Συντηρητικών). Οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ της παραμονής και έκτοτε το πρόβλημα δεν έχει ανακύψει ξανά με ρεαλιστικό τρόπο.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας, όμως, όχι μόνο αναφέρεται στο ενδεχόμενο αποχώρησης, αλλά περιγράφει και τη διαδικασία (στο ένθετο αριστερά περιγράφεται αναλυτικά). Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράγραφος μετά την περιγραφή της διαδικασίας αποχώρησης ενός κράτους - μέλους όπου αναφέρεται ότι «οι Συνθήκες παύουν να ισχύουν στο εν λόγω κράτος από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης ή, ελλείψει τέτοιας συμφωνίας, δύο έτη μετά τη γνωστοποίηση που μνημονεύεται στην παράγραφο 2». Από την διατύπωση αυτή ο νομικός σύμβουλος της ΕΚΤ συμπεραίνει ότι η αποχώρηση από την Ε.Ε. δεν προϋποθέτει καν τη σύμφωνη γνώμη των υπολοίπων μελών - δύο χρόνια μετά την ανακοίνωση της πρόθεσης για αποχώρηση, το κράτος παύει να είναι μέλος της Ε.Ε.
Εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης
Σε όλα τα παραπάνω ο λόγος γίνεται για τη συμμετοχή συνολικά στην Ε.Ε. και όχι συγκεκριμένα στην τελική φάση της ΟΝΕ (Ευρωζώνη). Στη Συνθήκη της Λισαβόνας δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη για το τελευταίο. Παραθέτοντας σειρά νομικών επιχειρημάτων, ο κ. Αθανασσίου υποστηρίζει ότι «ο μόνος τρόπος για να αποχωρήσει ένα κράτος από την ΟΝΕ είναι να αποχωρήσει από την Ε.Ε.». Η Ελλάδα, δηλαδή, για να πάψει να είναι μέλος της Ευρωζώνης θα πρέπει να επιλέξει να αποχωρήσει από την Ε.Ε. (δεν μπορεί καν να επιλέξει να αποχωρήσει μόνο από την Ευρωζώνη).
Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι, ακόμα και αν ένα κράτος - μέλος εγκαταλείψει την Ευρωζώνη και την Ε.Ε., μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το ευρώ, ακριβώς όπως πράττουν διάφορα κράτη που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βατικανό κ.ά.). Επισήμως τα κοινοτικά όργανα αποθαρρύνουν μια τέτοια πρακτική, αλλά δεν μπορούν να απαγορεύσουν σε ένα ανεξάρτητο κράτος να αγοράζει ευρώ από την αγορά και να τα αποδέχεται είτε ως εναλλακτικό είτε και ως βασικό μέσο συναλλαγών στην οικονομία του.
Τι προβλέπει η Συνθήκη
Η Συνθήκη της Λισαβόνας // περιγράφει με λεπτομέρειες τη διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ: «Το κράτος - μέλος που αποφασίζει να αποχωρήσει γνωστοποιεί την πρόθεσή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Υπό το πρίσμα των προσανατολισμών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ένωση προβαίνει σε διαπραγματεύσεις και συνάπτει με το εν λόγω κράτος συμφωνία που καθορίζει τις λεπτομερείς ρυθμίσεις για την αποχώρησή του, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο των μελλοντικών του σχέσεων με την Ενωση. Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας αυτής γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 218, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συμφωνία συνάπτεται εξ ονόματος της Ένωσης από το Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Οι δυνατότητες «σωτηρίας» και αποπομπήςΑπό τη μελέτη προκύπτει σαφέστατα ότι πουθενά στις Συνθήκες δεν προβλέπεται δυνατότητα αποπομπής κράτους-μέλους, αλλά και ότι η μελλοντική υιοθέτηση μιας τέτοιας πρόβλεψης θα ήταν παράλογη νομικά. Θεωρητικά, τα υπόλοιπα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν το άρθρο της Συνθήκης περί ενισχυμένης συνεργασίας ομάδας κρατών-μελών (άρθρο 20) ή ακόμα και να δημιουργήσουν μία «νέα Ε.Ε.», αφήνοντας εκτός μόνο το κράτος που θέλουν να εγκαταλείψουν.
Πρόκειται, όμως, για δύο ακραίες και πρακτικά μάλλον ανεφάρμοστες λύσεις. «Θα ήταν σαφώς ευκολότερο να πειστεί ένα κράτος-μέλος να αποχωρήσει, αξιοποιώντας τη ρήτρα εξόδου», υποστηρίζεται. Οσον αφορά την Ελλάδα ακόμα και αν βρεθεί προ του φάσματος της χρεοκοπίας οι εταίροι της δεν θα χρειαστεί να την αποπέμψουν.
 Η Συνθήκη της Λισαβόνας μπορεί να ξεκαθαρίζει ότι τα κοινοτικά όργανα και οι υπόλοιπες κυβερνήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος ενός κράτους-μέλους (άρθρο 125), αλλά σε άλλο σημείο (άρθρο 123) παραθέτει τις προϋποθέσεις για να επιτραπεί η «σωτηρία» του. «Οταν ένα κράτος-μέλος αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόμενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει να του χορηγήσει, υπό ορισμένους όρους, χρηματοδοτική ενίσχυση της ΕΕ». Το θέμα είναι ποιοι θα είναι αυτοί οι όροι?

Δεν υπάρχουν σχόλια: