Η δικαιοσύνη άργησε 460 μέρες (κατά μέσον όρο, συνήθως πολύ περισσότερο)

του Γιώργου Καζολέα, δικηγόρου LL.M. - 17/3/2014 6:33:49 μμ
 Η καθυστέρηση της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης είναι το μεγάλο πρόβλημα στο χώρο και το πρώτο θέμα που θα έπρεπε να έχουν αντιμετωπίσει δραστικά και με αποτέλεσμα οι εκάστοτε ηγεσίες του αρμόδιου υπουργείου σε συνεργασία πάντα με τους εμπλεκόμενους θεσμούς. Είναι γνήσιος παραλογισμός να δίνονται δικάσιμοι για το 2025, ωμή κοροϊδία για τους διαδίκους αλλά και τους δικηγόρους τους, οι οποίοι εκτίθενται στα μάτια των μη σχετικών, χωρίς να έχουν την παραμικρή ευθύνη. Επίσης δεν προσφέρει άλλοθι στην πολιτεία, να θεσπίζει νόμους για την χρηματική ικανοποίηση των διαδίκων σε περίπτωση υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης. Θα ήταν ωφέλιμο να σκαρφιστεί νόμους και τρόπους που θα περιορίζουν στο ελάχιστο τη διάρκεια της δίκης.
Ένα βήμα φαίνεται να γίνεται με το νέο σχέδιο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που αναμένεται να ψηφιστεί τους επόμενους μήνες. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις θα προβλέπεται για πρώτη φορά η επιλογή της γραπτή; αποκλειστικά διαδικασίας στις δίκες. Δηλαδή, μόλις κατατίθεται μία αγωγή οι διάδικοι σε σύντομο χρόνο θα ορίζουν τον τρόπο εκδίκασης της υπόθεσής τους. Αν δηλαδή θα γίνει γραπτά, χωρίς δίκη στο ακροατήριο, με την προσκόμιση όλων των εγγράφων στον δικαστή και των μαρτυρικών καταθέσεων, οι οποίες θα γίνονται ενόρκως ενώπιον συμβολαιογράφου. Μόλις ο φάκελος της υπόθεσης ολοκληρωθεί, ο δικαστής, χωρίς δίκη, και χωρίς αναβολές, θα εκδίδει απόφαση. Πέρα από το γεγονός ότι η συγκεκριμένη διαδικασία θα έπρεπε για συγκεκριμένες υποθέσεις να προβλέπεται υποχρεωτικά, είναι αναγκαίο να τονισθεί αφενός ως προτέρημα της διαδικασίας αυτή η ταχεία έκδοση απόφασης, ώστε να προτιμηθεί από τους διαδίκους, αφετέρου να μην υποτιμηθεί λόγω της έλλειψης προφορικής διαδικασίας στο ακροατήριο ο ρόλος του πληρεξουσίου δικηγόρου σχετικά με την αμοιβή του.
Προς διευκόλυνση των δικαστών, οι οποίοι ομολογουμένως έχουν βαρύ φόρτο εργασίας, θα πρέπει να προτιμηθεί μια νέα μορφή δικαστικών αποφάσεων που να είναι πολύ πιο σύντομες και περιεκτικές, έτσι ώστε και το έργο των δικαστικών λειτουργών να ελαφρυνθεί και οι αποφάσεις να δημοσιεύονται πολύ πιο γρήγορα. Περαιτέρω προς την ίδια κατεύθυνση με τις αλλαγές του νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ευρύτερα ο θεσμός των διαμεσολαβητών ώστε να μειωθούν οι υποθέσεις που χειριζόνται δικαστές. όπως για παράδειγμα οι υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας θα μπορούσαν να εξαιρεθούν από το αντικείμενο τους.
Αποφασιστικό ρόλο στην επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης πρέπει κάποτε και στη χώρα μας να διαδραματίσει η τεχνολογία. Είναι επιτακτική ανάγκη η ευρεία χρήση της δυνατότητας ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφου, ηλεκτρονικής επίδοσης και ηλεκτρονικής παρακολούθησης της πορείας κάθε υπόθεσης. Εκτός από τους δικηγόρους στο ζήτημα αυτό πρέπει να γίνουν άμεσα ενέργειες όσο αφορά στις δικαστικές υπηρεσίες που θα πρέπει να χειρίζονται την πληθώρα των στοιχείων, των πληροφοριών και των υποθέσεων ταχύτατα σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων. Επίσης αιτήσεις, πιστοποιητικά και βεβαιώσεις θα πρέπει να κατατίθενται και να εκδίδονται ηλεκτρονικά και να αποστέλλονται με email. H εποχή των μεγαροσημων και των επικυρωσιμων και γενικά των ενσήμων πρέπει να περάσει ανεπιστρεπτί. Με τη χρήση της τεχνολογίας στη δικαιοσύνη θα κερδηθεί πολύτιμος χρόνος για τους πολίτες, τους δικηγόρους και τους δικαστικούς υπαλλήλους.
Η Ελλάδα αναδεικνύεται η τρίτη χειρότερη χώρα στην ΕΕ στην απονομή δικαιοσύνης, σύμφωνα με αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που συγκέντρωσε η Κομισιόν, στην Ελλάδα ο χρόνος για την εκδίκαση αστικών και εμπορικών διαφορών πρωτοβάθμια έχει αυξηθεί από 190 το 2010 σε 460 ημέρες το 2012, επίδοση η οποία είναι η τρίτη χειρότερη μεταξύ των 22 κρατών-μελών της ΕΕ για τα οποία υπάρχουν στοιχεία. Οι γνωρίζοντες ξέρουν ότι η διαδικασία εξελίσσεται το ίδιο αργά και στην ποινική δικαιοσύνη και ακόμα πιο αργά στη διοικητική.
Η δικαιοσύνη πρέπει λοιπόν να μετατραπεί από έναν αργοκίνητο, αναποτελεσματικό σχεδόν αναξιόπιστο θεσμό σε μια ελκυστική και συνειδητή επιλογή για τον πολίτη. Αυτό θα φέρει κατ αρχήν γρήγορο αποτέλεσμα στο διάδικο που θα προσφύγει σε αυτή, θα δώσει περισσότερη δουλειά στο δικηγόρο και θα αποκαταστήσει το κύρος και την αξιοπιστία του δικαστικού λειτουργού, διευκολύνοντας παράλληλα τη δουλειά του.