Επικούρια αποτέφρωση

H αποτέφρωση των νεκρών φαίνεται να μπορεί πλέον να γίνει γεγονός και στη χώρα μας. Ο Συνήγορος το Πολίτη είχε λάβει θέση από το 2006. Το πρόβλημα ήταν υπαρκτό. Μοιάζει να πλησιάζει στην επίλυσή του. Το σχέδιο προεδρικού διατάγματος οφείλει να υπογραφεί άμεσα.

Και μια και για το θάνατο ο λόγος... διαβάστε το καινούργιο βιβλίο του Irvin Yalom Στον κήπο του Επίκουρου - Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου(εκδόσεις Αγρα).

Η νομική μεταχείριση του θανάτου δεν είναι απλό γεγονός. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει το θάνατο ο νομοθέτης (από την ευθανασία, την άμβλωση, την διαθήκη, το κληρονομικό δικαίωμα, το νεκρό σώμα, την αυτοκτονία και τόσα άλλα) φαίνεται πώς αντιμετωπίζει και την ίδια τη ζωή.

Παραμένει γεγονός ότι η νομοθεσία δεν επιτρέπει στον άνθρωπο που ζει να διαχειρίζεται ελεύθερα τα του "μετά", δηλαδή τα όσα θα συμβούν μετά από εκείνον. Η νόμιμη μοίρα, η υποχρεωτική ταφή, οι νομικές εμπλοκές στις διαθήκες και άλλα ρυθμιζόμενα νομοθετικά ζητήματα δείχνουν ότι ο νομοθέτης νομίζει ότι ρυθμίζοντας το θάνατο θα επιτύχει το μαξιμαλιστικό του σκοπό να ελέγξει τη ζωή.

Ποιός είπε ότι δεν δικαιούται και ο νομοθέτης να διακατέχεται από το dur desir de durer?

Προσωπικά ελπίζω και εύχομαι να γίνω στάχτη κάποτε! το ίδιο δυνατά με την ευχή να μην γίνονται στάχτη τα δάση! ελπίζω επίσης και εύχομαι ως τότε, και η αφεντιά μου και τα δάση να τη βγάλουμε καθαρή και να χαιρόμαστε να διαβάζουμε ειδήσεις με συμβολισμό και νόημα, όπως η παρουσία του κ. Τσίπρα στη δεξίωση της Δημοκρατίας συνοδεύοντας την νεαρή και πανέμορφη Καντζίτσα Σανκό!

Δημόσια έργα- Κωδικοποίηση Νομοθεσίας

Αναμένεται από το 2003 οπότε και συστήθηκε Ειδική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή και επιτέλους πραγματοποιήθηκε! Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας των δημοσίων έργων είναι γεγονός. Ψηφίσθηκε από τη Βουλή! Είναι πλέον ο νόμος 3669/2008.

Για το νομοθέτημα αυτό μπορούν να ειπωθούν πολλά! Αρχικά ότι αποτελεί ένα δύσκολο έργο το οποίο αναγκαία δημιουργεί προβληματισμούς. Οτι είναι ένα περίπλοκο έργο για το οποίο το ΥΠΕΧΩΔΕ είναι περήφανο! Οτι είναι ένα αναγκαίο έργο. Οτι όμως μπορεί να δημιουργήσει εμπλοκές! Το σημαντικό είναι ότι είναι γεγονός. Τα Νομικά Νέα πιστά στην ενημέρωση σας προσφέρουν την Κωδικοποίηση του ν. 3669/2008 αυτή και ευελπιστούν να γίνει αφορμή για περαιτέρω διάλογο.

Καλή ανάγνωση!

Πεκίνο, αγώνες του έτους 8, έτους του Δράκου και ανθώπινα δικαιώματα.

Ανθρώπινα δικαιώματα και Ολυμπιακοί Αγώνες
Το 1940 η ακύρωση των Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι ήταν προγραμματισμένοι να γίνουν στη Ιαπωνία λόγω του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου κατέστησε φανερή τη σχέση της σύγχρονης ιστορικής εξέλιξης με την διεξαγωγή ενός γεγονότος, το οποίο δεν ήταν απλά ένα αθλητικό γεγονός. Τι ήταν άραγε το γεγονός αυτό που ακυρώθηκε;
Το 1971, ένας αγώνας πιγκ- πογκ μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας δήλωσε διεθνώς ότι η Κίνα αποτελούσε τον ισχυρό τρίτο μεταξύ ΕΣΣΔ και ΗΠΑ προαναγγέλοντας την εξέλιξη της διεθνούς διπλωματίας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Το 1952 ένα σκορ που θεωρήθηκε «παιδικό» στον τελικό του Μπάσκετ μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ δήλωσε το θρίαμβο του δυτικού τρόπου ζωής στα ΜΜΕ αν και με αποτέλεσμα που έθετε ερωτηματικά για το νόημα του αθλητισμού του ίδιου.
Το 1972 και το αιματοκύλισμα στο Μόναχο έδωσαν τέλος στα κάθε είδους προσχήματα ως προς τα αθλητικά πράγματα.
Το έτος 8 του έτους του Δράκου το Πεκίνο αναλαμβάνει δράση.Το 2008 στο Πεκίνο αναγνωρίζεται επίσημα ο διεθνής ρόλος της Κίνας, η Ολυμπιακή Επιτροπή της οποίας είχε αναγνωρισθεί ήδη από το 1922. Η Κίνα, η χώρα με τις περισσότερες εκτελέσεις θανατικής ποινής κατ’έτος στον κόσμο, υποδέχεται στο σώμα της ασιατικής ηπείρου, το τυχερό έτος 8 και στις 8 Αυγούστου, ένα γεγονός το οποίο αρκούσε για να λάβει χώρα ακόμη και αναθεώρηση του κινεζικού Συντάγματος ώστε η προστασία της ιδιοκτησίας να κάνει περισσότερο ευπρόσδεκτο το γεγονός. «Πράσινοι Αγώνες, Αγώνες Υψηλής Τεχνολογίας, Αγώνες των Ανθρώπων» επιθυμούν να είναι οι αγώνες του Πεκίνου.
Είναι φανερό ότι η τοποθέτηση των Αγώνων σε έναν συγκεκριμένο τόπο έχει την δυνατότητα να επιφέρει μεταβολές που φαντάζουν αδύνατες, γεγονός που καταδεικνύει σαφώς ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν είναι απλά μία αθλητική διοργάνωση, αλλά ένα γεγονός με έντονη πολιτική βαρύτητα και νομικές ιδιομορφίες.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε έγκαιρα τις θέσεις του, τις αμφιβολίες της ευρωπαϊκής κοινωνίας για τη δυνατότητα να λάβει χώρα ένα τέτοιο γεγονός με ορθολογική κατοχύρωση των αξιών του Διαφωτισμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ασία διεκδίκησε τη θέση της στο σύγχρονο παγκόσμιο στερέωμα και με αφορμή αυτή την Ολυμπιακή υπόθεση θα επιχειρήσει να καταδείξει αν η παγκόσμια ισορροπία στο χάρτη έχει μεταβληθεί σε βαθμό ικανό να προσδώσει στη σύγχρονη ιστορία επίκαιρες συντεταγμένες. Αν β παγκόσμιος πόλεμος ανέβαλε μία διοργάνωση ο 21ος αιώνας προσανατολίζει το κέντρο του κόσμου προς ανατολάς. Μετά την Αθήνα, το Πεκίνο θα δοκιμάσει τις αντοχές των επιλογών της Ιστορίας.
Είναι πλέον σαφές και αδιαμφισβήτητο: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες συντελούν στη λεγόμενη ήπια διπλωματία, αλλά συχνά πηγαίνουν και πιο μακριά. Στο πλαίσιο μιας ιδεολογίας που ενσωματώνει τις αρχές του Διαφωτισμού και την οργάνωση μέσω συντεταγμένων κανόνων, ο αθλητισμός εντεταγμένος στο διεθνές αθλητικό κίνημα εξαπλώνει συστηματικά και με την περιοδικότητα των τετραετιών οι οποίες παρακολουθούν τους τετραετείς κύκλους της Δημοκρατίας γνωστοί από πολλά Συντάγματα, προβάλει σε στάδια με χιλιάδες θεατές και σε οθόνες με εκατομμύρια τηλεθεατές τις θέσεις του.
Η Κίνα θα επιχειρήσει να δοκιμάσει τη δύναμη των σωμάτων και την παντοδυναμία του δημοκρατικού πολιτεύματος και της ιδεολογίας που το υποστηρίζει. Παράλληλα Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, όπως η Olympic Watch (Committee for the 2008 Olympic Games in a Free and Democratic Country) και η Διεθνής Αμνηστεία, θα επιμένουν να αναδεικνύουν την ανάγκη για ανθρώπινα δικαιώματα και τις παραβιάσεις τους.
Η ολυμπιακή διοργάνωση του 2008 αναδεικνύει τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως συντελεστές στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τρόπο διόλου αυτονόητο για ένα αθλητικό γεγονός.
H ανάδειξη της προστασίας των δικαιωμάτων ως μείζον ζητούμενο των Ολυμπιακών Αγώνων
Οι Κινέζοι είναι, όπως λένε, πανέτοιμοι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008. Το νέο εντυπωσιακό Ολυμπιακό στάδιο χωρητικότητας 100.000 θέσεων, είναι σχεδιασμένο από Ελβετούς αρχιτέκτονες, τους Xέρτζογκ και Nτε Mερόν. Ακριβώς δίπλα του, θα δεσπόζει το κολυμβητικό κέντρο με τη συναρπαστική πρόσοψη: φτιαγμένη από διαφανή προκατασκευασμένα δομικά στοιχεία. O Γάλλος αρχιτέκτων Πολ Aντρέ σχεδίασε το νέο κτίριο του Eθνικού Θεάτρου του Πεκίνου, στο κέντρο της πόλης, το κόστος κατασκευής του οποίου ανήλθε σε 300 εκατομμύρια δολάρια. O Βρετανός αρχιτέκτων Nόρμαν Φόστερ και οι συνεργάτες του σχεδίασαν το νέο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας, που η κατασκευή τους ανήλθε σε δύο δισεκατομμύρια δολάρια και που το σχέδιό του είναι εμπνευσμένο από ένα δράκο. Ο Ολλανδός αρχιτέκτων Pεμ Kούλχας επελέγη για να σχεδιάσει τη νέα έδρα της CCTV, της κρατικής ραδιοτηλεόρασης της Κίνας. Το κτίριο θα είναι ένας κυκλικός ουρανοξύστης προϋπολογισμού 600 εκατομμύριων δολαρίων. Ο συμβολικός χαρακτήρας των αρχιτεκτονικών αυτών παρεμβάσεων είναι ολοφάνερος.
Kαθώς οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2008 στο Πεκίνο πλησιάζουν όμως αυξάνονται καθημερινά οι κραυγές διαμαρτυρίας για την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις όπως η Olympic Watch (Committee for the 2008 Olympic Games in a Free and Democratic Country) και η Διεθνής Αμνηστία θα επιμένουν να αναδεικνύουν την ανάγκη για ανθρώπινα δικαιώματα και τις παραβιάσεις τους. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, εντείνονται στην Κίνα τα περιστατικά παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην προσπάθεια των κυβερνητικών αρχών να ολοκληρώσουν έγκαιρα τα ολυμπιακά έργα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008.
Συχνές είναι οι περιπτώσεις των αναγκαστικών εξώσεων φτωχών οικογενειών από διάφορες περιοχές, στις οποίες έχει προβλεφθεί η κατασκευή γηπέδων, αλλά και η κράτηση και παρενόχληση όσων διαμαρτύρονται για τις εξώσεις αυτές.
Επίσης, η κυβέρνηση ακόμη δεν έχει εφαρμόσει τα μέτρα που υποσχέθηκε για την ελευθερία των ΜΜΕ, γεγονός που δημιουργεί αμφισβητήσεις για τη διασφάλιση των ίσων δικαιωμάτων και ελευθεριών των ξένων και των τοπικών δημοσιογράφων.
Σημαντικές καταγγελίες ακούγονται επίσης για παραβιάσεις σχετικές με το δικαίωμα στο περιβάλλον.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεχώς εκθέτει τις απόψεις του για το θέμα είτε με αφορμή το Θιβέτ και τις πρόσφατες εξεγέρσεις, είτε με αφορμή παραβιάσεις που αφορούν στην ελευθερία του τύπου, των ΜΜΕ κλπ
Οι ΗΠΑ απέσυραν όμως την Κίνα από τη «μαύρη λίστα» των κρατών που παραβιάζουν κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Κίνα υπήρχε και στον περσινό κατάλογο αλλά και σ' αυτόν του 2005 με την εξήγηση ότι «ήταν μια από τις χώρες σε όλο τον κόσμο που παραβίαζε κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα». Το θέμα παίρνει μεγάλη έκταση και πλέον εμπλέκει το σύνολο του κόσμου. Η Κίνα άλλωστε εδώ και καιρό είναι μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, ενώ το Θιβέτ καίγεται, όπως λένε οι ειδήσεις, η Κίνα αναθεώρησε το Σύνταγμά της εισάγοντας ειδική ρύθμιση για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ήταν τάχα οι Ολυμπιακοί Αγώνες η αιτία αυτής της συνταγματικής αναθεώρησης?
H αναθεώρηση του συντάγματος της Κίνας του 2004 – τρία χρόνια μετά την αναθεώρηση του Ελληνικού Συντάγματος
Ειδικότερα το Μάρτιο του 2004 εισήχθη αναθεώρηση στο Σύνταγμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίναςσύμφωνα με την οποία «Το κράτος σέβεται και προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα» ενώ εισήχθη και ειδική πρόβλεψη για την προστασία της ιδιοκτησίας σύμφωνα με την οποία η νομίμως κτηθείσα ιδιοκτησία δεν παραβιάζεται.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και η αναθεώρηση του ελληνικού Συντάγματος του 2001 προωθήθηκε με δεδομένη την επικείμενη Ολυμπιακή Διοργάνωση. Συγκεκριμένες διατάξεις του αναθεωρημένου Συντάγματος αποτελούν τέκνο της μέριμνας του συντακτικού νομοθέτη να εισάγει κάποιες αρχές που συνάδουν με την διοργάνωση μιας αειφόρου και βιώσιμης Ολυμπιάδας.
Ειδικότερα η αναθεώρηση του άρθρου 24 Σ. απέβλεψε στην αποτελεσματική πραγματοποίηση της εξέλιξης της χώρας ορίζοντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα λάβουν υπόσταση οι σχεδιασμοί του χώρου που θα φιλοξενούσε το σύγχρονο όραμα για την Ελλάδα ιδίως με αφορμή την Ολυμπιακή διοργάνωση. Υπό το πρίσμα του άρθρου 24 σύμφωνα με το Σ. 1975/86 είχε κριθεί από τη νομολογία ότι υπήρχε κάποιου είδους σχέση μεταξύ του Συντάγματος και της Agenda 21 με αναγωγή της τελευταίας σε υπέρτερο κανόνα δικαίου υπερεθνικού χαρακτήρα. Η Agenda 21 όμως ουδέποτε αποτέλεσε κανόνα θετικού δικαίου για την ελληνική έννομη τάξη. Η υιοθέτηση από τη Δ.Ο.Ε. της Agenda 21 μόνον ως πολιτική αρχή και κατεύθυνση θα μπορούσε να επηρεάσει την ελληνική έννομη τάξη και όχι ως κανονιστικό κείμενο με δεσμευτικό χαρακτήρα.
Το δίκαιο της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και τα δικονομικά εμπόδια που αυτό θεωρήθηκε ότι έθετε συνιστούσε για πολλούς βασική αιτία που δυσχεραίνει την πραγματοποίηση των έργων και ιδίως των ολυμπιακών έργων τα οποία θα όφειλαν να ολοκληρωθούν σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Η αναθεώρηση του άρθρου 17 Σ. σε συνδυασμό με αυτή των άρθρων 94 και 95 Σ. στόχευε στην τιθάσευση της αντίστασης των ιδιοκτητών στην προώθηση δημόσιων σκοπών αν και με τρόπο που συνομολογεί σοβαρή σπουδή. Ειδικότερα, με την αναθεώρηση του άρθρου 17 του Συντάγματος εισήχθησαν σειρά νέων ρυθμίσεων σε σχέση με το θεσμό της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, προδήλως ενόψει των επικείμενων επεμβάσεων του συντακτικού νομοθέτη στην εικόνα της Ελλάδας ιδίως με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ήδη προωθήθηκε κατά προτεραιότητα και η εξειδικευμένη νομοθεσία για την Προσαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων προς την κατεύθυνση αυτή και ψηφίσθηκε σχετικός νόμος η ισχύς του οποίου αρχίζει από 1.1.2002. Ειδικές διατάξεις για την απαλλοτρίωση περιέχουν και οι εξειδικευμένοι νόμοι που αφορούν την Ολυμπιακή Διοργάνωση.
Διαπιστώνεται ως εκ τούτου ότι και στην αναθεώρηση του ελληνικού Συντάγματος του 2001 και στην αναθεώρηση του 2004 του Συντάγματος της Κίνας οι Ολυμπιακοί Αγώνες άσκησαν αδιαμφισβήτηση επίδραση. Η επίδραση αυτή κατέστη υποχρεωτική μέσω της Σύμβασης της Φιλοξενούσας Πόλης.
Η ανταγωνιστική σχέση των κανόνων του Ολυμπιακού Κινήματος με αυτούς των κρατών και η θεσμική εξισορρόπηση εκάστης Ολυμπιακής διοργάνωσης
Όταν το 2001 η ΔΟΕ ανέθεσε τη διεξαγωγή των Αγώνων του 2008 στο Πεκίνο είχε λάβει υπόψη της την υποψηφιότητα που δήλωνε ότι η φιλοξενία των Αγώνων θα βοηθούσε τα ανθρώπινα δικαιώματα και ιδίως τους περιορισμούς στα ΜΜΕ καθώς δεν θα υπήρχαν ενόψει της αναμετάδοσης των Αγώνων. Είναι φανερό για άλλη μια φορά ότι το Ολυμπιακό Κίνημα επιτυγχάνει με συνέπεια εδώ και περισσότερο από ένα αιώνα τη θεσμική διείσδυση που επιδιώκει μέσω των πόλεων που φιλοξενούν τους Αγώνες υποχρεώνοντάς τις συμβατικά να αποδέχονται στους κανόνες του. Οι κανόνες του παιχνιδιού για τους Αγώνες εντοπίζονται στο πεδίο της συμβατικής συναίνεσης μέσα από τη Σύμβαση της Φιλοξενούσας Πόλης. Η αποδοχή της συναίνεσης ως εξισορροπιστικό σημείο των εκατέρωθεν βουλήσεων αναδεικνύει την καταγωγή του στο Διαφωτισμό. Παράλληλα προκύπτει και η συγγένεια των κάθε είδους κανόνων, αθλητικών, σωματειακών, ιδιωτικών, νόμων, των διεθνών συνθηκών και συνταγμάτων, οι οποίοι αποτελούν στο σύνολό τους μια συμφωνία για το παιχνίδι είτε αυτό είναι το παιχνίδι εξουσίας είτε είναι ένα άθλημα είτε είναι ένα κοινωνικό αίτημα. Σε όλες τις περιπτώσεις η επίτευξη συναίνεσης αποτελεί το κρίσιμο σημείο για την ισχύ και την αποτελεσματικότητά τους.
Η συναίνεση αυτή φυσικά δοκιμάζεται σε περιπτώσεις όπου τα κανονιστικά συστήματα των κρατών στις πόλεις των οποίων διεξάγονται οι Αγώνες δεν έχουν σε όμοια εκτίμηση το σύνολο ή μέρος κανόνων του Ολυμπιακού Κινήματος όπως συμβαίνει με την πρόσφατη περίπτωση της Κίνας όπου δοκιμάζεται πραγματικά το Ολυμπιακό Κεκτημένο στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Είναι γεγονός ότι και κατά τη διάρκεια του β. παγκοσμίου πολέμου υπήρξε ανάλογη δοκιμασία αλλά και σε άλλες περιπτώσεις. Η παροχή ασφάλειας από το ΝΑΤΟ στους Αγώνες της Αθήνας προκαλεί ανάλογο προβληματισμό, όπως και σημαντικοί περιορισμοί στα προσωπικά δεδομένα. Ας μην ξεχνάμε τέλος ότι οι Αγώνες γίνονται συχνά αφορμή να γεμίζουν κάμερες οι ευρωπαϊκές πόλεις και να αίρεται σημαντικά ο ιδιωτικός βίος.
Το Ολυμπιακό Κίνημα εκτιμά ότι η συνέχεια των Αγώνων προέχει και ότι θα υπάρξει σταδιακή εξισορρόπηση. Από την άλλη πλευρά όμως, η ίδια η ταυτότητα των Αγώνων λόγω της μαζικότητας και της υπερπροβολής της προκαλεί την εγκαθίδρυση απόψεων οι οποίες σε καμία άλλη περίπτωση δεν θα ήταν αυτονόητες.
Ο νομικός πλουραλισμός συνεπώς δεν παραμένει αντικείμενο διαλόγου των νομικών. Αποτελεί ιδίως αντικείμενο διαλόγου με την Ιστορία την οποία αναμφισβήτητα επιδιώκουν να επηρεάσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Ολυμπιακό Κίνημα.
Κατ’αυτό τον τρόπο η σύγχρονη Κίνα μέσω της Σύμβασης της Φιλοξενούσας Πόλης του Πεκίνο, που υπέγραψε ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων εξαναγκάσθηκε σε διάλογο με τη ΔΟΕ και τις αξίες που αυτή εκπροσωπεί. Παράλληλα κατέστησε συνομιλητές την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ που ως ισχυροί παράγοντες στη διεθνή αγορά θα πρέπει πάση θυσία να μην μποϋκοτάρουν τους Αγώνες.
Ο Ολυμπιακός Χάρτης και τα ανθρώπινα δικαιώματα
Τα παραπάνω όμως δεν αναιρούν το γενικότερο προβληματισμό για την ανάδειξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ζητούμενο του Ολυμπιακού Χάρτη που τείνει να γίνεται ένα μείζον ζητούμενο με την πάροδο των ετών. Ίσως μάλιστα να έλεγε κανείς ότι με δεδομένη την ένδεια στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ο Ολυμπιακός Χάρτης αναλαμβάνει την προάσπισή τους ενόψει του ιστορικού ζητούμενου μιας εποχής. Εξίσου όμως αναλαμβάνει και τους συμβιβασμούς που επάγεται η Ολυμπιακή Διοργάνωση η οποία εν τέλει θα λάβει χώρα πλην εξαιρετικού απροόπτου, λησμονώντας τα μείζονα αιτήματα της Ιστορίας.
Ο Ολυμπιακός Χάρτης είναι ο καταστατικός χάρτης του Ολυμπιακού Κινήματος. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ορίζει με ένα κείμενο που ως προς τη δομή μοιάζει συνταγματικό τους βασικούς κανόνες που καθίστανται δεσμευτικοί τόσο για την ίδια όσο και για το σύνολο του Ολυμπιακού Κινήματος. Η δομή του περιλαμβάνει τις Θεμελιώδεις Αρχές, και τους Κανόνες και τις τροποποιήσεις τους που υιοθετεί η Δ.Ο.Ε. Ειδικότερα κεφάλαιά του ρυθμίζουν ζητήματα που αφορούν στο Ολυμπιακό Κίνημα, τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, τις διεθνείς συνομοσπονδίες, της Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές και τέλος τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι πρόκειται για ένα κείμενο εξαιρετικά λιτό και ταυτόχρονα απολύτως ξεκάθαρο.
Ως προς το οργανωτικό του σκέλος, το περιεχόμενο του Ολυμπιακού Χάρτη συνάδει, όπως είναι αναμενόμενο, με τη σωματειακή φύση του αθλητισμού. Κατά το σκέλος, στο οποίο περιλαμβάνονται ωστόσο ορισμένα «ιδεολογικά» στοιχεία είναι πολύ σαφής η ομοιότητα με μανιφέστο ιδεών και αρχών. Οι αρχές αυτές εμπλουτίσθηκαν με τα χρόνια και επεκτάθηκαν από τα αρχικά εκπαιδευτικά ιδεώδη του de Coubertain, σε πολιτιστικές αναφορές και περιβαλλοντικές επιδιώξεις.
Σήμερα, στο πλαίσιο του Ολυμπιακού Χάρτη, βρίσκουν εφαρμογή μία σειρά από αρχές, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, η ανεκτικότητα, η διεθνής ειρήνη και συναδέλφωση των λαών, η εκεχειρία, ένα όραμα για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό. Κατά το σκέλος αυτό ο Ολυμπιακός Χάρτης είναι δυνατό να συναντά και ενδεχομένως μάλιστα να συγκρούεται με θεμελιώδεις συνταγματικές προβλέψεις κρατών, ή διεθνών συμφωνιών, ή και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναγκαία τίθεται συνεπώς το ζήτημα της σχέσης των κανόνων αυτών με τα εθνικά δίκαια, όχι πλέον σε επίπεδο κανόνων σωματειακής φύσης και συνδεόμενων με το αθλητικό φαινόμενο, αλλά σε επίπεδο κανόνων συνταγματικού περιεχομένου.
Γεγονός με ιδιαίτερο θεσμικό ενδιαφέρον αποτελεί περαιτέρω το ότι μαζί με κάθε Φιλοξενούσα Πόλη, δεσμεύονται για την τήρηση και αποδοχή του Ολυμπιακού Χάρτη και τα κράτη, όπου αυτή βρίσκεται, σύμφωνα με τη σύλληψη του Ολυμπιακού Κινήματος. Κείμενο βασιζόμενο στην αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, η οποία και απετέλεσε βασικό ζητούμενο στα τέλη του 19ου αιώνα, η Σύμβαση της Φιλοξενούσας Πόλης, ορίζει αρχές στις οποίες καλούνται να προσχωρήσουν όσοι συνιστούν μέλη του Ολυμπιακού κινήματος αλλά και τα εθνικά κράτη. Στο σημείο αυτό, η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και η ελευθερία του συμβάλλεσθαι συναντώνται με την αρχή του κράτους δικαίου, στο μέτρο που μία σύμβαση ιδιωτικού δικαίου επιφέρει τομές σε θεμελιώδη ζητήματα ενός κράτους.
Οι κανόνες του Ολυμπιακού Κινήματος και το Σύνταγμα
Ο Ολυμπιακός Χάρτης είναι ο ανώτατος καταστατικός χάρτης του Ολυμπιακού Κινήματος και διέπει τις σχέσεις αυτών που ειδικά προβλέπονται σε αυτόν. Εκ πρώτης όψεως ο Ολυμπιακός Χάρτης δεν αφορά πολιτειακές σχέσεις ούτε παρεμβαίνει σε αυτές.
Η σχέση του Ολυμπιακού Χάρτη με τις κείμενες συνταγματικές διατάξεις απεικονίζει την δυναμική των κανόνων του Ολυμπιακού Κινήματος και των κανόνων του εθνικού δικαίου. Η δυναμική αυτή είναι δυνατό να συγκλίνει ως προς τους σκοπούς ή να διίσταται.
Ο Ολυμπιακός Χάρτης υιοθετεί ένα σύνολο κανόνων που αφορούν σε μεγάλο βαθμό τα μέλη του Ολυμπιακού Κινήματος. Πέραν, όμως, των κανόνων αυτών, υιοθετεί περαιτέρω και ορισμένες γενικότερες ρυθμίσεις και αρχές που άπτονται συνταγματικών ζητημάτων ή αφορούν δεοντολογικές ή ηθικές δεσμεύσεις. Μεταξύ των ρυθμίσεων αυτών, συγκαταλέγονται αυτές που αφορούν την εξαγγελία ενός ανθρώπινου δικαιώματος στον αθλητισμό, αυτές που υιοθετούν την αρχή της ανεκτικότητας ή την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και αυτές που αφορούν το fair play ή άλλες ηθικές αρχές, όπως το φίλαθλο πνεύμα.
Ένα δικαίωμα του ανθρώπου?
Ειδικά όσον αφορά το δικαίωμα στον αθλητισμό η παράγραφος 8 των Θεμελιωδών Αρχών του Ολυμπιακού Χάρτη ορίζει ότι: « Η άσκηση του αθλητισμού είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Κάθε πρόσωπο θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αθλείται σύμφωνα με τις ανάγκες του».
Το ζήτημα της νομικής φύσης της σχετικής πρόβλεψης καθίσταται σημαντικό στο πλαίσιο της Σύμβασης της Φιλοξενούσας Πόλης και της υποχρέωσης των κρατών να τηρήσουν τους όρους της.
Δεν τίθεται όμως ζήτημα υποχρέωσης κατοχύρωσης ανάλογου δικαιώματος από τα κράτη, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που αναλαμβάνουν λόγω της φιλοξενίας των αγώνων. Προδήλως η ρύθμιση έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα.
Κανονιστικό χαρακτήρα αποκτά η ρύθμιση του άρθρου 8 του Ολυμπιακού Χάρτη στο πλαίσιο των κανόνων που διέπουν το Ολυμπιακό Κίνημα και για τις ανάγκες της ερμηνείας του οικείου συστήματος κανόνων. Υπό αυτήν την έννοια, το σύνολο των δραστηριοτήτων του Ολυμπιακού Κινήματος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το σχετικό δικαίωμα εκάστου και να το αποδέχεται συστηματικά.
Ως τελική επισήμανση, θα πρέπει να αναφερθεί ότι η ρύθμιση του άρθρου 8 του Ολυμπιακού Χάρτη, ανεξάρτητα από τον κανονιστικό ή συμβολικό χαρακτήρα της, χαρακτηρίζεται από μια πρωτόγνωρη οικουμενικότητα, η οποία οφείλεται ιδίως στην παγκοσμιότητα του αθλητικού κινήματος και τη σωματειακή του οργάνωση. Από την άποψη αυτή, αποτελεί παράδειγμα «οικουμενικού» δικαιώματος και αντικείμενο προβληματισμού σε σχέση με τις ποικίλες πηγές κανόνων με ανάλογο περιεχόμενο.
Η προστασία του περιβάλλοντος
Επίσης, η παράγραφος 13 του άρθρου 2 του Ολυμπιακού Χάρτη ρητά αναφέρεται στη μέριμνα που οφείλει να λαμβάνει η Δ.Ο.Ε. και το Ολυμπιακό Κίνημα για την προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιμη ανάπτυξη θεωρείται ο τρίτος πυλώνας του Ολυμπιακού κινήματος και ήδη η Δ.Ο.Ε. έχει αποδεχθεί την Agenda 21, με την οποία και αυτοδεσμεύθηκε. Στις 23 Οκτωβρίου του 1999 έλαβε χώρα στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας η 3η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη της Δ.Ο.Ε. για τον αθλητισμό και το περιβάλλον, στη διάρκεια της οποίας υιοθετήθηκε η Agenda 21 από το Ολυμπιακό κίνημα, ενώ παράλληλα εξεδόθη «Δήλωση για τον Αθλητισμό και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη». Σύμφωνα με τη δήλωση αυτή, η Agenda 21 του Ολυμπιακού Κινήματος είναι ένα εργαλείο, το οποίο καθορίζει δράσεις στο πλαίσιο της αποτελεσματικής συνεισφοράς του Ολυμπιακού Κινήματος στην βιώσιμη ανάπτυξη. Όλα τα μέλη του Ολυμπιακού Κινήματος και όλοι οι συμμετέχοντες στον αθλητισμό και της αθλητικές επιχειρήσεις καλούνται να συμμορφωθούν με την Αgenda 21 με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και με σεβασμό στον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τις πεποιθήσεις τους.
Ολυμπιακός Χάρτης και Ανεκτικότητα
Η Δ.Ο.Ε. οραματίζεται την Πολιτεία των Ολυμπιακών Αγώνων βιώσιμη με αθλητικές εγκαταστάσεις και χώρους άθλησης, αλλά ιδίως ανεκτική. Ναοί του συνόλου των δογμάτων και των θρησκειών έχουν τη θέση τους στην «πολιτεία» αυτή και κανείς δεν διώκεται για τις πεποιθήσεις του.
Σε αντίθεση με τους κανόνες που απευθύνονται ειδικά στα μέλη του Ολυμπιακού Κινήματος, οι προαναφερόμενες ρυθμίσεις απευθύνονται γενικότερα στο σύνολο των πολιτών του κόσμου. Στο μέτρο δε, που δια της εκάστοτε Συμβάσεως της Φιλοξενούσας Πόλης δημιουργείται η δέσμευση να τηρηθούν οι αρχές αυτές και από τα δημόσια νομικά πρόσωπα που εκπροσωπούν την πόλη και, κατ’ επέκταση, από το κράτος που υποδέχεται τους Αγώνες, ανακύπτουν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ζητήματα ως προς το είδος και το βαθμό δέσμευσης που ασκούν οι κανόνες του Ολυμπιακού κινήματος στις εσωτερικές έννομες τάξεις.
Σύμφωνα με τον Ολυμπιακό Χάρτη συνεπώς κατοχυρώνεται και η ανεκτικότητα ως σημαντική αρετή της Ολυμπιακής Διοργάνωσης και της χώρας που τη φιλοξενεί.
Οι Αγώνες μιας πόλης, μιας σύμβασης και μιας ιδεολογίας
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, είναι σύμφωνα με το άρθρο 36 του Ολυμπιακού Χάρτη, οι αγώνες, τους οποίους αναθέτει η Δ.Ο.Ε. σε μία πόλη, την λεγόμενη Φιλοξενούσα πόλη (άρθ. 37). Προβλέπεται επίσης δέσμευση για τις εθνικές Κυβερνήσεις προς τη Δ.Ο.Ε. ότι, εφόσον τους ανατεθεί η διοργάνωση των Αγώνων, θα τηρήσουν τον Ολυμπιακό Χάρτη (παρ. 4 άρθρ. 37 Ολυμπιακού Χάρτη). Στη βάση αυτή διεξάγεται σήμερα ο διάλογος για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα.

Η πόλη που τελικά επιλέγεται ως Φιλοξενούσα πόλη καθώς και η Εθνική Ολυμπιακή Επιτροπή οφείλουν να δεσμευθούν συμβατικά με τη Δ.Ο.Ε. (παρ. 8 αρθ 37 Ολυμπιακού Χάρτη). Οι Ολυμπιακοί Αγώνες οργανώνονται μόνο υπό αυτές τις συνθήκες, με ορισμένο ιδεολογικό ένδυμα και αρχές, που καθορίζόνται ρητά από τον Ολυμπιακό Χάρτη και σε ορισμένο χρόνο (στο σημείο αυτό υπεισέρχεται η έννοια της Ολυμπιάδας, η οποία συνίσταται σε κρίσιμο και συμβολικό πολιτικά διάστημα τεσσάρων ετών), με "αποκλειστικό έλεγχο" της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (άρθ. 11 Ολυμπιακού Χάρτη), και εξειδικευμένη ρύθμιση από τα άρθρα 36 και επόμενα του Ολυμπιακού Χάρτη. Παρόλα αυτά το οικείο συμβατικό πλαίσιο δεν φέρει ισχυρές ρήτρες καταγγελίας. Τούτο δημιουργεί κάποιες αμφιβολίες όσον αφορά τον εξαναγκαστό του χαρακτήρα. Η ΔΟΕ τις περισσότερες φορές ενεργεί διπλωματικά και επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην καλή τέλεση των Αγώνων και όχι στους ευρύτερους στόχους που τυχόν επιτευχθούν.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, κατά τη σύλληψη και εκτέλεσή τους, συνιστούν σημαντική ιδεολογική και πολιτική παρέμβαση στην ιστορία του κόσμου με ρητό στόχο την αναμόρφωση του πεπρωμένου της ανθρωπότητας. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού επιλέγεται η ανά τετραετία συμβατική δέσμευση πόλεων και η συμβατική υποχρέωση των κρατών, στα οποία κείται η εκάστοτε Φιλοξενούσα Πόλη, να επιτελέσουν ένα ρόλο και να διαμορφώσουν το καθεστώς τους στο πλαίσιο της βούλησης του Ολυμπιακού Κινήματος. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αναλαμβάνουν κατά τον Ολυμπιακό Χάρτη ρόλο κοινωνικού μεταρρυθμιστή με εργαλείο τη συμβατική ελευθερία. Η ιδεολογία αυτή έχει ειδική σημασία όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με πόλεις, χώρες και πολιτισμούς που δεν έχουν ασπασθεί τις ίδιες ιδεολογικές βάσεις του Διαφωτισμού όπως στην περίπτωση της Κίνας.
Είναι ως εκ τούτου φανερό ότι η Φιλοξενούσα Πόλη αναλαμβάνει συμβατικά και μέσω του ιδιωτικού δικαίου ένα σύνολο σημαντικών δεσμεύσεων που αφορούν και τη χώρα στην οποία βρίσκεται η Φιλοξενούσα Πόλη, οι οποίες συχνά είναι δυνατό να άπτονται ακόμη και συνταγματικών ρυθμίσεων. Το κατά πόσον οι δεσμεύσεις αυτές θα παραμείνουν συμβολικές ή θα συντελεσθούν πάντως μένει αμφίβολο. Τόσο αμφίβολο όσο και η διασφάλιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Κίνα.

Επειδή οι μέρες της γιορτής πλησιάζουν και πρέπει να μην ξεχνιόμαστε.

(πρόκειται για μέρος υπό δημοσίευση άρθρου της Ελένης Τροβά και του Παναγιώτη Σκουρή στο περιοδικό Δικαιώματα του Ανθρώπου)

Τέμπη- Ζαχάρω- Μεγαλόπολη: οι δρόμοι της φωτιάς!

Από τα άρθρα 24 παρ. 1 και 117 παρ. 3 του Συντάγματος σε συνδυασμό με τα άρθρα 37 έως 44 (κήρυξη και άρση αναδάσωσης), 45 έως 61 (επιτρεπόμενες επεμβάσεις στα δάση και τις δασικές εκτάσεις) και 58 παρ. 2 του Ν. 998/1979 προκύπτει ότι σε περίπτωση καταστροφής ή αποψιλώσεως του δάσους ή της δασικής εκτάσεως από πυρκαϊά ή οποιαδήποτε άλλη αιτία, προερχόμενη είτε από ανθρώπινη ενέργεια είτε από φυσικά αίτια, είναι υποχρεωτική η κήρυξη της καταστραφείσης ή αποψιλωθείσης εκτάσεως ως αναδασωτέας και αποκλείεται η διάθεση αυτής για άλλο σκοπό δημοσίου συμφέροντος που θα δικαιολογούσε κατά νόμο επέμβαση στο δάσος πριν την καταστροφή του.

Για την εκτέλεση έργου υποδομής εντός εκτάσεως, η οποία έχει κηρυχθεί αναδασωτέα, ελλείψει αντιθέτου ορισμού στο Ν. 998/1979 απαιτείται άρση της αναδασώσεως με πράξη που εκδίδεται εφόσον συντρέχουν οι κατά νόμο απαιτούμενες προϋποθέσεις. Η πράξη αυτή μπορεί είτε να προηγείται της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του έργου υποδομής, που αποτελεί ήδη τη μελέτη της παρ. 5 του άρθρου 45 του Ν. 998/1979, είτε και να έπεται αυτής. Σε κάθε περίπτωση η έκδοσή της αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε επεμβάσεως στην έκταση αυτή.

Συνεπώς, πριν αρθεί η αναδάσωση και, περαιτέρω, πριν εκδοθεί άδεια επεμβάσεως, η οποία θα καθορίζει και τους σχετικούς όρους, απαγορεύεται οιαδήποτε υλική ενέργεια στην έκταση αυτή.

Αυτά ισχύουν σύμφωνα με τη νομοθεσία και την πάγια νομολογία των δικαστηρίων στη χώρα μας.

Η πραγματικότητα είναι όμως διαφορετική.

Τα Νομικά Νέα υπενθυμίζουν απλώς τι ισχύει από τους νόμους των ανθρώπων ως τιμή στα καμένα δένδρα και ζώα που χάνονται. Ο νόμος επιβάλλει την αναδημιουργία της φύσης! Εμείς?

Το Μπάντμιγκτον στο σκαμνί: κατάρες και δικαίωση

Στο Θέατρο Μπάντμιγκτον ανέβηκε πρόσφατα η ρόκ Οπερα Ιησούς Χριστός Superstar Δημοσιεύματα στον τύπο μας ενημέρωσαν για τις δίκες που ακολούθησαν με αφορμή προσφυγές χριστιανών ορθόδοξων πιστών η Καθημερινή, η Ορθοδοξία Πορταλ συνοψίζουν τα δημοσιεύματα.
Οι καταγγελίες οδήγησαν σε μια εντελώς ευτράπελη δίκη ως προς τη διαδικασία με ένα συνεπέστατο (απαλλακτικό για τον κ. Μιχαήλ Αδάμ) αποτέλεσμα που τιμά τη δικαστικό λειτουργό που εξέδωσε την απόφαση. Η κρίση μου αυτή δεν είναι τυχαία. Στη διάρκεια της διαδικασίας που έτυχε να είμαστε παρόντες αναμένοντας την εκδίκαση επόμενης υπόθεσης, η δικαστής που δίκαζε εκλήθη από τον Προϊστάμενο του δικαστηρίου να διακόψει τη διαδικασία. Κάτι που είναι πρωτόγνωρο. Το είπε και η ίδια. Επέστρεψε και δίκασε όμως.
Οι «πιστοί» στη διάρκεια της διαδικασίας εύχονταν στους μάρτυρες να «βγάλουν καρκίνο και να μη λειώσουν ποτέ». Κατάρες που αντιμετωπίσθηκαν με χιούμορ από τον μάρτυρα κ. Βόγλη που ανέφερε ότι το έργο αυτό ανέβηκε αρχικά χωρίς πρόβλημα στη Χούντα.
Όλα αυτά έγιναν πρέπει να σημειωθεί μετά την παράσταση και όταν δεν θα βοηθούσε στην προσέλευση κοινού όπως γίνεται συνήθως όταν σπεύδουν να ζητήσουν ασφαλιστικά μέτρα οι θιγόμενοι πιστοί.

Και εξηγούμαστε:
Πολλές είναι οι περιπτώσεις απαγορεύσεων που συνδέονται με κυκλοφορία βιβλίων οδήγησε σε αύξηση της κυκλοφορίας τους. Σήμερα μάλιστα μιλάμε για σημαντικό διαφημιστικό τρόπο επιτυχίας. Ενδεικτικά:
Ο Τελευταίος Πειρασμός του Νίκου Καζαντζάκη. Το 1953 ο Καζαντζάκης τελειώνει το μυθιστόρημα Ο τελευταίος πειρασμός και η Εκκλησία ζητά τον διωγμό του συγγραφέα, πριν ακόμα κυκλοφορήσει το βιβλίο. Επίσης το Βατικανό ενέγραψε το βιβλίο στον πίνακα των απαγορευμένων αναγνωσμάτων (Index librorum prohibitorum). Ο συγγραφέας τελικά αφορίστηκε από την Εκκλησία της Ελλάδος. Το βιβλίο σήμερα βρίσκεται στις βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία της χώρας ενώ έχει μεταφραστεί σε πολλές άλλες γλώσσες.
Ένα ποίημα του James Kirkup. To 1976 ο ακαδημαϊκός James Kirkup δημοσίευσε στο βρετανικό έντυπο “Gay News” ένα ποίημα σύμφωνα με το οποίο ο Χριστός πάνω στο σταυρό έκανε ομοφυλοφιλικές σκέψεις. Ο Kirkup κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε τελικά για βλασφημία αλλά η υπόνοια που ο συγγραφέας άφηνε στο ποίημα του ότι ο Χριστός ίσως να ήταν ομοφυλόφιλος συζητήθηκε δημόσια παίρνοντας διαστάσεις. Ο βρετανικός νόμος με βάση τον οποίο ο Kirkup καταδικάστηκε το 1976 για βλασφημία, καταργήθηκε το 1985 αποδεικνύοντας ότι η κοινωνία γίνεται ολοένα και πιο φιλελεύθερη σε αυτά τα θέματα, ιδιαίτερα όσο αφορά τις καλές τέχνες και τη λογοτεχνία.
Οι Σατανικοί Στίοιν του Salman Rushdie. Το γνωστό σε όλους μας βιβλίο του Salman Rushdie, Satanic Verses, θεωρήθηκε ως βλασφημία για τους Μουσουλμάνους και προκάλεσε δολοφονίες και θανάτους, απαγορεύσεις του βιβλίου σε διάφορες χώρες και κάψιμο αρκετών αντιτύπων του. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι πολλών ευρωπαϊκών χριστιανικών χωρών ξεσηκώθηκαν προτρέποντας τις κυβερνήσεις των χωρών στις οποίες ζούσαν να απαγορεύσουν το βιβλίο. Το βιβλίο σήμερα κυκλοφορεί ελεύθερα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ο συγγραφέας του βιβλίου όμως ακόμη κρύβεται από τους φανατικούς μουσουλμάνους που απειλούν να τον σκοτώσουν.
Ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλυ του D.H. Lawrence Το 1961 ο εκδοτικός οίκος Penguin Books έκδωσε το βιβλίο του D.H. Lawrence Lady Chatterley´s Lover. Τότε ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά ο βρετανικός νόμος του 1959 «Περί άσεμνων εκδόσεων». Αρκετά αντίτυπα του βιβλίου κατασχέθηκαν από το τυπογραφείο και ο εκδοτικός οίκος Penguin κατηγορήθηκε για καταπάτηση της δημόσιας ηθικής. Τελικά ο εκδοτικός οίκος κέρδισε τη δίκη διότι στο δικαστήριο αποδείχτηκε ότι: α) η αίσθηση της δημόσιας ηθικής δεν είναι εύκολο να οριστεί επειδή στη κοινωνία μας υπάρχουν διάφορα είδη ηθικής μερικά από τα οποία είναι ασυμβίβαστα μεταξύ τους. β) η αίσθηση της δημόσιας ηθικής είχε αλλάξει από την εποχή που γράφτηκε το βιβλίο. Το βιβλίο Ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλυ, το οποίο θεωρήθηκε σκάνδαλο στην Αγγλία του 1961 βρίσκεται σήμερα μεταφρασμένο στις βιβλιοθήκες και στα βιβλιοπωλεία όλου του κόσμου χωρίς να σοκάρει κανένα. Μάλιστα η δημοσιότητα που πήρε το βιβλίο με τη κατάσχεση και τη δίκη του, το έκανε ιδιαίτερα γνωστό και δημοφιλές.
Το American Psycho του Brett Easton Ellis. To 1991 ο βρετανικός εκδοτικός οίκος Picador αποφάσισε να εκδώσει στη Βρετανία το έργο του Brett Easton Ellis American Psycho. Το βιβλίο αναφερόταν στη ζωή ενός τραπεζίτη της Wall Street ο οποίος μοίραζε το χρόνο του στις αγοραπωλησίες μετοχών και στον βασανισμό γυναικών μέχρι θανάτου. Αναφορικά με αυτό το βιβλίο ο πνευματικός κόσμος της Μεγάλης Βρετανίας μοιράστηκε σε δύο στρατόπεδα: σε αυτούς που υποστήριζαν ότι το βιβλίο θα έπρεπε να αποσυρθεί επειδή ήταν, όπως υποστήριζαν, «σαδιστικό, πορνογραφικό και υποτιμητικό για τις γυναίκες», και σε αυτούς που υποστήριζαν ότι το American Psycho ήταν ένα «σοβαρό λογοτεχνικό έργο». Το βιβλίο, το οποίο δίχασε τη βρετανική κοινή γνώμη το 1991, και για το οποίο τόσα άρθρα γράφτηκαν, τόσο υπέρ όσο και κατά, θεωρείται σήμερα ένα ασήμαντο έργο ανάμεσα σε τόσα άλλα του είδους του. Παρ΄ όλα αυτά η εκστρατεία εναντίον αυτού του βιβλίου και η όλη δημοσιότητα που του δόθηκε, το βοήθησε να αυξήσει σημαντικά τις πωλήσεις του. Το βιβλίο αυτό μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο, ενώ παίχτηκε και στη τηλεόραση.
Και φυσικά ο Κώδικας Ντα Βιντσι. Τη χρονιά που ο Κωδικός Ντα Βίντσι έκανε την εμφάνισή του στις Κάννες ο Monde Diplomatique αναλογιζόταν το νόημα του συγκεκριμένου φεστιβάλ παράλληλα με το κατά πόσον το σινεμά είναι εμπορικό προϊόν που προάγεται ή τέχνη[1] με ρητές αναφορές στη σκέψη του Μαλρώ[2]. Θεωρήθηκε ένα από τα πλέον παγκοσμιοποιημένα γεγονότα κινηματογραφικής προώθησης πωλήσεων. Τόσο το βιβλίο όσο και η κινηματογραφική ταινία απασχόλησαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους νομικούς διεθνώς επαναφέροντας στην επικαιρότητα το θέμα της λογοκρισίας και των περιορισμών στην ελευθερία της τέχνης και της καλλιτεχνικής έκφρασης εν γένει, ήδη από την περίοδο κυκλοφορίας του βιβλίου[3].
Τα αίτια των δικαστικών αντεγκλήσεων συνδέθηκαν κυρίως με την επιτυχή εμπορική προώθηση του έργου καθώς και με θρησκευτικές αντιρρήσεις ως προς το περιεχόμενό του[4]. Το παράδοξο της τρίτης κατηγορίας αντιρρήσεων είναι ότι προήλθαν όχι τόσο από χριστιανούς ή καθολικούς ( με εξαίρεση ίσως τις Φιλιππίνες και κάποιους ινδούς) αλλά κυρίως από θιγόμενους μουσουλμάνους ή κινέζους…

Η δίκη του Μπάντμιγκτον όμως δεν ήταν διαφημιστική. Και ήθελε κουράγιο από την δικαστικό λειτουργό για να αντέξει το πάθος των «πιστών» που με πιέσεις και κατάρες επιδίωκαν να κερδίσουν μια εκ των προτέρων χαμένη υπόθεση. Τις μέρες που η δικαιοσύνη αμφισβητείται τόσο έντονα είναι καλό να λέμε και του στραβού το δίκαιο.

[1] Ph. PErson, Cannes, un festival qui tourne à vide, http://www.monde-diplomatique.fr/2006/05/PERSON/13458
[2] ‘Le Marché cannois a renversé la proposition d’André Malraux : il confirme que le cinéma est une industrie et que, par ailleurs, cela peut être aussi un art. Faisant fi des contraintes économiques et des cahiers des charges médiatiques, cet art, forcément impur, ne devrait avoir qu’une ambition: ouvrir le regard du spectateur au monde et non lui dicter une vision officielle, fût-elle couronnée par un trophée cannois’
[3] Γνωστή σε όλους πλέον η δικαστική διαφορά ενώπιον του Hight Court of Justice που οδήγησε στην έκδοση της απόφασης EHWC 719/06 δικαιώνοντας το συγγραφέα Νταν Μπράουν σε σχέση με το ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου. Βλ. και http://www.piperpat.com/Portals/0/articles/news/pitchfork/davincicode.pdf , http://williampatry.blogspot.com/2005/08/da-vinci-code-opinion.html
[4] Βλ. εντελώς ενδεικτικά λεπτομέρειες για την πρόσκληση μποϋκοτάζ και λοιπές αντιδράσεις διεθνώς σε http://en.wikipedia.org/wiki/The_Da_Vinci_Code_%28film%29#Pre-release_reactions. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται αντιδράσεις ενώσεων υποστήριξης των αλμπίνων, η καταδίκη Πακιστανικού δικαστηρίου της 3/6/06 για απαγόρευση προβολής της ταινίας κοκ.

Κουζίνα, δικηγορία και συναίσθημα

Συζητώντας πρόσφατα με τον Αθήναιο διηγήθηκα τα παθήματά μου με την κουζίνα του δικηγορικού μας γραφείου. Αξίζει να την πούμε σύντομα και πάλι πιστεύω.

Στο πρώτο γραφείο που στεγάσθηκα, αυτό του πατέρα μου, κουζίνα δεν υπήρχε. Δεν υπήρχε ούτε τουαλέτα (υπήρχε κοινή στο διάδρομο). Η πόρτα δεν έκλεινε. Είχε πόμολο σα δωμάτιο. Και οι γύρω δικηγόροι των ορόφων έμπαιναν για μια καλημέρα και έφερναν καλούδια από τις εκδρομές στα δικαστήρια. Η κ. Σοφία Ρετάλη η διπλανή μούφερνε κουλούρι όταν παιδάκι καθόμουν παρέα τους. Κυλικείο στο υπόγειο μπορούσε να προσφέρει τα αναγκαία. Οι δικηγόροι έτρωγαν στο Ideal, στα αμελέτητα, σε διάφορα ταβερνάκια της περιοχής των δικαστηρίων συχνά μετά από σκληρές αντιδικίες. Θυμάμαι το μακαρίτη το Γιαννόπουλο, το Ζαφειρόπουλο το Νώντα, τον κ. Μπελτάο, τον Τάκη τον Παππά. Για τους ανθρώπους αυτούς το αστικό μας επάγγελμα ήταν μια ολόκληρη κουλτούρα. Που πάντως περιλάμβανε και μεζέ και κρασί.
Οι δικηγόροι τότε γύριζαν σπίτι το μεσημέρι. Δεν θα ξεχάσω όμως ποτέ τον πατέρα μου να γυρίζει τα βράδια από το μικρό εκείνο γραφείο το χωρίς κουζίνα (και τουαλέττα) κουβαλώντας όλο χαρά γλυκές γεμιστές μαρέγκες από ένα ζαχαροπλαστείο της Χαριλάου Τρικούπη που δεν υπάρχει πιά.
Επόμενη σύντομη στάση μου μια εταιρία που αξίωνε με το κέρμα που σου πρόσφερε να σιτίζεσαι από μηχάνημα χωρίς να χάνεις χρόνο και να τρως στο τραπέζι σου βιαστικά. Με πίκραινε η εικόνα αυτή και νόμισα ότι θα την ανέτρεπα αργότερα όταν μπορούσα. Ήξεραν όμως οι Ολλανδοί τις διεθνείς εξελίξεις καλύτερα από την αφεντιά μου.
Η άλλη σύντομη στάση ήταν για λίγο στη Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου. Εκεί, στο κτίριο της Βουλής, έτρωγαν όλοι συνεχώς από το καφενείο, το εστιατόριο και όλα τα δυνατά άλλα σημεία σίτισης της πόλης. Στο Δημόσιο ο κόσμος τρώει καλά!
Ακολούθησε για λίγα χρόνια μεγάλο δικηγορικό γραφείο της πόλης με κουζινάκι κομψότατο, άφθονες τουαλέτες και πόρτες ασφαλείας με συναγερμό. Οι δικηγόροι τρώγαμε το περίφημο «γιαούρτι» που περιλάμβανε και φρυγανιές κάθε μεσημέρι μαζί. Στις γιορτές τυρόπιττες από τη Βουλής. Αφού έφυγα έμαθα ότι το μενού απελευθερώθηκε ιδιαίτερα. Αυτό ήταν ένα μεγάλο βήμα στην εικόνα του επαγγέλματος. Από το δικηγόρο τον κ. Τρύφωνα Κουταλίδη, που αν και άλλης γενιάς καθιέρωσε αυτές τις απόψεις στην δικηγορική εστίαση, έμαθα πολλά και διατηρώ θερμά συναισθήματα. Παρότι διαφωνώ με πολλές πολλές επιλογές του με τη λογική. Ήταν σε κείνο το «γιαούρτι» που ζυμώθηκαν οι σχέσεις έξω από το δικόγραφο και τη ρουτίνα. Εκεί που αποκαλύφθηκαν τόσες αλήθειες και που πικραθήκαμε ή χαρήκαμε μαζί. Εκεί που μάθαμε για τη δολοφονία του Βρανόπουλου από τη 17 Νοέμβρη. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος συνήθιζε να μας βγάζει πότε πότε και για φαγητό μυώντας μας στα μυστικά της πλούσιας ζωής που είχε ζήσει με κάθε κρασί που πρότεινε. Στα κοινά επαγγελματικά ταξίδια η περιποίηση ήταν εξαιρετική. Αν κάποτε γράψω για τη ζωή μου από τα χρόνια εκείνα θυμάμαι κάθε γεύση και κάθε στιγμή. Κάθε κρασί που με δίδαξε και κάθε συζήτηση που έγινε με αφορμή τις ώρες της ανάπαυλας.
Μετά πήρα τις δικές μου αποφάσεις στους χώρους που επέλεγα για τόπους εργασίας. Πάντα με εξοπλισμένη κουζίνα. Φυσικά και τουαλέτα και πόρτα που κλείνει (αν και χωρίς μεγάλα μέτρα ασφαλείας). Όχι δεν συνέχισα το «γιαούρτι». Θεωρούσα ότι είναι αρκετά καταπιεστικό για τους σύγχρονους νέους συναδέλφους. Συχνά όμως τους πήγαινα για φαγητό σε επιλεγμένα εστιατόρια. Ήθελα να έχουμε όλοι άνετο χώρο και δυνατότητα κοινωνικής διάστασης στο επάγγελμα. Ήθελα το γραφείο να είναι χώρος φιλίας και συνεργασίας. Ονειρευόμουν άξιους ανθρώπους να δουλεύουν μαζί. Το γραφείο πάντα πρόσφερε μεσημεριανό στην Ομήρου. Είχα ήδη αρχίσει να ψυχανεμίζομαι ότι οι συνεργάτες παρότι το επισήμαιναν θετικά προτιμούσαν καφέ, κόκα κόλα και τσιγάρο. Έφευγαν άλλωστε νωρίς και έτρωγαν αλλού με τις παρέες και τις οικογένειές τους. Εγώ που γύριζα αργά έτρωγα πλέον αργά τη νύχτα σοκολάτα από το περίπτερο καλησπερίζοντας τις συνοικιακές πόρνες της Ομήρου και της Σόλωνος. Στη Μαυρομιχάλη τα μεσάνυχτα η σοκολάτα είχε φαγωθεί και εγώ καλησπέριζα την ίδια συμπαθέστατη πόρνη…Η εργασία έγινε σκληρή τα χρόνια εκείνα.
Κορύφωση ήταν το τωρινό μας γραφείο. Κάθε όροφος και η κουζίνα του. Γυμναστήριο, αυτόνομοι χώροι, μπάνια, κήπος, μουσική σε κάθε δωμάτιο, τηλεοράσεις, μονοκατοικία και ένα όραμα συνύπαρξης που οδήγησε μέσα σε πέντε χρόνια, ένας συνεργάτης να καταλήξει συνεταίρος κατά 50% (η συνεργάτιδα στην οποία προτάθηκε το 1/3 αποχώρησε) και μετά κάμποσο καιρό σύντροφος και σύζυγος. Οι άλλοι με έπεισαν ότι οι κουζίνες ήταν περιττές. Όπως και οι έξοδοι στα καλά εστιατόρια. Όπως και η παρέα στο γραφείο. Κανένας φίλος τους δεν ήρθε ποτέ να επισκεφθεί τα ατομικά και άνετα γραφεία που είχαν. Κανένας δεν έκανε ποτέ χρήση των κουζινών που πρόσφερε ο χώρος και των υποδομών τους. Με τα χρόνια καταργήθηκε και ο καφές. Πράσινο τσάι,, νερό Contrex, υποχόνδριοι νεολαίοι, ανορεξικές κοπελίτσες, βουλιμικές ενήλικες συνάδελφοι και πότε πότε κάποια παιδιά που έσπευδαν να φάνε σπίτι με τους ή τον γονέα. Μια άλλη γενιά νεοελλήνων με έπεισε ότι οι κουζίνες είναι περιττές για το επάγγελμα. Όπως και οι έξοδοι στα εστιατόρια. Τους βάραινε και τους πίεζε. Τους καταπίεζε.
Στο επόμενο γραφείο που ετοιμάζουμε θα υπάρχει ένα μικρό κουζινάκι. Αλλά δεν θα ξανασκεφθώ ποτέ (ορκίσθηκα) ότι θα είναι ωραία ο χώρος εργασίας να επιτρέπει να μοιρασθείς ένα πιάτο, ένα γλυκό, μια στιγμή χαλάρωσης. Το φαγητό είναι βίωμα οικογενειακό. Όποιος είδε τον πατέρα του να έρχεται στο σπίτι με καλούδια σίγουρα θέλει να το μοιρασθεί με άλλους στο διάβα της ζωής.
Όποιος είχε στοιχειώδη αστική αντίληψη θεωρεί το «γιαούρτι» αφορμή κουβέντας και ανταλλαγής απόψεων. Όποιος όμως μεγάλωσε με «ντελίβερι», χωρίς οικογένεια που να τρώει στο τραπέζι, χωρίς μνήμες γιορτής έχει χάσει κάτι μεγάλο.
Ευχαριστώ τους δικηγόρους της ζωής μου που με έμαθαν να μοιράζομαι καλούδια με άλλους δικηγόρους (τώρα πιά και με τον άνδρα μου). Και λυπάμαι για όσους δεν είχαν αυτή την τύχη περιορίζοντας τη γλύκα της ζωής στο κέρασμα με αφορμή την ονομαστική γιορτή (όπως έμαθαν απ’ το σχολείο μόνον). Ιδίως δε λυπάμαι τα παιδιά που πλέον γιορτάζουν γενέθλια σε παιδότοπους με έτοιμους μεζέδες. Ούτε μια μνήμη τούρτας γενεθλίων της μαμάς! Που ακόμη βουρκώνω στη σκέψη της. Που ακόμη προσδίδει νόημα στο κάθε επόμενο έτος της ζωής μου.
Σ’ αυτά τα παιδιά λοιπόν αφιερώνεται αυτό το κείμενο. Για να θυμούνται ότι δικηγορία (και κατ'επέκταση ζωή) δεν είναι μάσα. Είναι μοίρασμα και χαρά. Είναι και συναίσθημα.

Η επιτυχία μετριέται με ...πικρές γλυκές και αλμυρές στιγμές όχι μονάχα με ευρώ!

Η γλώσσα των νομικών είναι διάλεκτός μας?

Ενα θέμα που με έχει απασχολήσει πολύ είναι αυτό της νομικής γλώσσας. Πρόκειται για ένα ζήτημα που πλέον αποτελεί σημαντικό ζήτημα και στο επίπεδο της ΕΕ λόγω των πολλαπλών μεταφράσεων. Η κατανοητή (αναγνώσιμη όπως λέγεται) γλώσσα είναι στοιχείο της ευρωπαϊκής διαφάνειας (το νόημα της οποίας με έχει απασχολήσει πολύ).

Προχθές όμως τοποθετήθηκα ως όφειλα δυναμικά σε άλλο επίπεδο. Γιατί ως προς το ζήτημα «φρικάρω» χρόνια. Ιδίως με τους νέους συναδέλφους. Και εξηγούμαι:

Καλός και γνωστός ηλικιωμένος συνάδελφος μου ζήτησε συνεργασία σε μία υπόθεση. Του έστειλα σχέδιο ενός κειμένου (δεν έχει σημασία τι ήταν) διότι είχε καλύτερη γνώση του ιστορικού. Και διότι τον σεβόμουν. Το επέστρεψε μετά πολύ καιρό, χωρίς σημειωμένες τις αλλαγές, στην καθαρεύουσα: τη γλώσσα μάλλον των παλαιών (αλλά και πολλών νέων) νομικών: μια ιδιόμορφη κακή καθαρεύουσα γεμάτη κομπορρημοσύνη και στόμφο, έτσι που να μην καταλαβαίνει κανείς τι λες ή τι γράφεις. Μια γλώσσα που ξέρουμε και από πολλές δικαστικές αποφάσεις.

Χωρίς να θέλω να ανακινήσω οψίμως το γλωσσικό θέμα του αρνήθηκα με τρόπο κάθε συνεργασία. Διότι όταν κανείς μεγαλώνει οφείλει τις απόψεις του να τις πληρώνει και να τις αποδεικνύει.

Επιστρέφω τώρα στους νεότερους. Οι οποίοι συχνά αισθάνονται την ανάγκη να καλύψουν με στόμφο και αρχαϊζουσα που ούτε διδάχθηκαν, ούτε κατέχουν την άγνοια της ηλικίας και την απουσία εμπειρίας. Και διότι θεωρούν ότι έχουν δικηγορικό στυλ αν τη χρησιμοποιούν. Στυλ δηλαδή «επαρχιακής δικηγοράντζας» από το οποίο έχει γεμίσει η «επαρχιακή μας πρωτεύουσα»! Κάτι που συμβαίνει και σε πολλούς άλλους επιστημονικούς τομείς με αποτέλεσμα να πασπαλίζεται με τουπέ η πιο βαθειά βλακεία…
Έχουν βέβαια ένα δίκαιο που πρόσφατα υποστήριξε (δήθεν) σεμνά νεαρή συνάδελφος που γράφει κορακίστικα: υποδείξτε μου συγγραφέα του οποίου τη γλώσσα να αντιγράψω … και επικαλέστηκε έναν καθηγητή του αστικού για τη χρήση μιας ατυχούς λέξης. Το γεγονός ότι πολλοί νομικοί που θα όφειλαν να αποτελούν παράδειγμα γράφουν σε κακή γλώσσα δεν αποτελεί για μένα δικαιολογία. Διότι είναι πολλοί πλέον αυτοί που γράφουν γλαφυρά και σε ρέοντα λόγο. Και διότι για τη γλώσσα κάθε νομικού αρκεί η ελληνική. Δεν απαιτείται γνώση διαλέκτου.

Όχι δεν ευθύνεται ο κ. Σπηλιωτόπουλος για τα ελληνικά των διοικητολόγων. Διότι υπήρχε και ο κ. Δαγτόγλου. Ούτε ο κ. Φίλιος για τα ελληνικά των αστικολόγων διότι υπήρξαν οι κ.κ. Γεωργιάδης, Σταθόπουλος ικανοί να καθαρίσουν για γενιές κακών ελληνικών. Και φυσικά ο Κουμάντος. Αλλά και πολλοί δικηγόροι γράφουν καλά και έξυπνα ελληνικά. Αλλά και πολλοί δικηγόροι γράφουν σπουδαία κατανοητή καθαρεύουσα.
Το γεγονός ότι οι νέοι νομικοί παίρνουν πτυχίο με περιληψάρια είναι δικό τους θέμα. Δεν ευθύνονται οι άλλοι. Και για τα ελληνικά των δικογράφων δεν ευθύνονται τα υποδείγματα που φυσικά μοσχοπωλούνται. Ούτε οφείλουμε να αντιγράφουμε τα ελληνικά του μεταφραστικού του Λουξεμβούργου όπου αρκεί να πεις «συναφώς» και δημιουργείς νομολογία. Όχι δεν ευθύνεται γι΄αυτά ο Κακούρης! Μάλλον στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση κρύβεται η απάντηση και φυσικά στην εν γένει παιδεία.

Διευκρινίζω τέλος ότι το πρόβλημα της νομικής γλώσσας δεν συμποσούται στη σχέση καθαρεύουσας δημοτικής. Καθώς υπάρχει και δημοτική κορακίστικη. Και ποιος δεν ξέρει την ξύλινη και κατασκευασμένη πολιτικάντικη γλώσσα δημοτικιζόντων που χρειάζεσαι διερμηνέα για να καταλάβεις τι εννοεί ο συγγραφέας… Απλώς συνήθως "το έγκλημα τελείται δια της καθαρευούσης"...
Αν πρέπει με μια φράση να δηλώσει κανείς το πρόβλημα είναι στο κατανοητό του κειμένου. Στην επικοινωνιακή δυνατότητα του λόγου.
Αρκούν οι κωδικοί και οι σημειακές διάλεκτοι στο δίκαιο. Επιτέλους: το ότι πολλοί κοσμούνται με σπουδές στην αλλοδαπή δεν αποτελεί δικαιολογία για να απαιτείται να μεταφρασθεί το κείμενο στη γλώσσα μεταπτυχιακών σπουδών του συγγραφέα για να κατανοήσει κανείς τι εννοεί.
Αρκεί ο σνομπισμός της αγραμματοσύνης.

Αρκούν και τα χωρίς λόγο κεφαλαία γράμματα – κληρονομιά των γερμανικών- στο δίκαιο (αλλά και στους μηχανικούς φευ).
Αξίωμα ουσίας: η γλώσσα της νομικής επιστήμης οφείλει να είναι κατανοητή και σαφής. Περισσότερο από τις γλώσσες των άλλων επιστημών μάλιστα. Διότι η γλώσσα αυτή στην δική μας επιστήμη είναι πράξη. Σε φυλακίζει και σε αθωώνει.

Είναι ίσως ένα από τα λίγα ζητήματα που θα με βρει κανείς απόλυτη.
Όσο για τον παππού επιφανή δικηγόρο της αρχικής ιστορίας ελπίζω να διατηρήσει τη χαρά της «διαλέκτου» του για τον επικήδειό του τον οποίο ελπίζω να ακούσει συγκαταλεγόμενος στις τάξεις των αθανάτων. Και να θυμάται ότι τόσα χρόνια θητείας στην επιστήμη θα όφειλαν να τον είχαν μάθει ότι δεν αλλάζεις τη γλώσσα συναδέλφου. Προς οιαδήποτε κατεύθυνση. Γι’αυτό και όταν μου πρότεινε (πιεσμένος από τον επαγγελματισμό και τα φράγκα) να διατηρήσουμε τη «δημοτική μου» αρνήθηκα.

Ο καθείς και η γλώσσα του. Δεν ανακατευόμαστε και δεν είμαστε όλοι το ίδιο. Αποτελεί μια υπαρξιακή θέση που ελπίζω να διατηρήσω με αυστηρότητα και όταν επικοινωνώ με τους νεότερους οπότε τείνω να είμαι επιεικής. Και φυσικά το πληρώνω ακριβά.

Το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα

Με αφορμή τα δύο τελευταία posts του elawyer στο blog του σε σχέση με την πρόσβαση των πολιτών στα έγγραφα[1], δόθηκε στον υπογράφοντα η ευκαιρία να θυμηθεί ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Νομικό Βήμα (τεύχος 4/2006, σ. 620-635) με τίτλο Το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα.

Η δυνατότητα αυτή αποτέλεσε εξαιρετικά επίκαιρη εξέλιξη στην ελληνική έννομη τάξη, η οποία θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν είχε καμία παράδοση σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα. Αντίθετα σε άλλες χώρες το δικαίωμα πληροφόρησης του πολίτη προβλέπεται εδώ και αιώνες, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τη Σουηδία, όπου η αρχή αυτή υιοθετήθηκε ήδη από το 1764.

Στα χρόνια που προηγήθηκαν θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για μία τάση που δημιουργήθηκε σε όλη την Ευρώπη και το περιεχόμενο της αρχής συμποσούται λίγο ως πολύ στο ότι όλοι έχουν πρόσβαση στις πάσης φύσεως πληροφορίες, εκτός αν προβλέπεται ρητή εξαίρεση για συγκεκριμένο είδος στοιχείων. Η αρχή της πληροφόρησης αποτελεί έκφραση του δικαιώματος ακρόασης, η οποία αποτελεί θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα. Είναι προφανές πάντως ότι η αποδοχή της αρχής αυτής επέφερε μία τομή στην παραδοσιακή δομή της διοικητικής δράσης, η οποία βασιζόταν στη μυστικότητα και το απόρρητο.

Στη χώρα μας η επίδραση των εξελίξεων ήταν εντονότατη ιδίως στο μέτρο που στην τελευταία αναθεώρηση προστέθηκε ειδική διάταξη στο Σύνταγμα. Ειδικότερα με το άρθρο 10 Α παρ. 3 του Συντάγματος[2] επιβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία ή αρχή να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των 60 ημερών. Εάν η υπηρεσία δεν εκπληρώσει εμπρόθεσμα την υποχρέωσή της αυτή, ο αιτών πολίτης έχει αξίωση για χρηματική ικανοποίηση. Είναι λοιπόν προφανές ότι η άρνηση συμμόρφωσης της διοίκησης καθίσταται παράνομη.

Στην εξέλιξη αυτή δε θα πρέπει να παραλείψει κανείς να αναφερθεί στην επίδραση που είχε το κοινοτικό δίκαιο. Ήδη από το 1992 με την Τελική Πράξη της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Συνθήκη του Μάασρτιχτ) το ζήτημα τέθηκε σε επίπεδο πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου και συνέχισε να ενισχύεται χωρίς διακοπή. Και στο δευτερογενές κοινοτικό δίκαιο υπήρξαν πλήθος ρυθμίσεων, οι οποίες συνέτειναν στην κατοχύρωση του δικαιώματος αυτού, το οποίο μέσα σε αυτήν την εξέλιξη συνδέθηκε άμεσα και με την αρχή της διαφάνειας που τόσο πολύ και πολλούς απασχόλησε και απασχολεί.
Στην πραγματικότητα πάντως η υποχρέωση αυτή της διοίκησης είναι ένα ισχυρό όπλο που δίδεται στον πολίτη, προκειμένου να είναι αυτός σε θέση να λάβει πλήρη πληροφόρηση για ζητήματα που το αφορούν και που άπτονται των δικαιωμάτων του. Στην πραγματικότητα η πρόσβαση στα έγγραφα είναι και το μόνο μέσο άμυνας που έχει ο πολίτης απέναντι στη διοίκηση. Ουσιαστικά τα στοιχεία ενός διοικητικού φακέλου περιλαμβάνουν τους λόγους, νομικούς και πραγματικούς που οδήγησαν τελικά στη λήψη μιας συγκεκριμένης απόφασης. Εάν λοιπόν ένας οποιοσδήποτε πολίτης θεωρεί ότι θίγεται από την απόφαση αυτή, ο μόνος τρόπος να πλήξει το κύρος της είναι να αμφισβητήσει την ορθότητα και τη νομιμότητα των λόγων αυτών, την αιτιολογία δηλαδή της συγκεκριμένης διοικητικής πράξης. Είναι προφανές ότι μόνο εφόσον του δοθεί δικαίωμα πρόσβασης στα κρίσιμα διοικητικά έγγραφα θα έχει τη δυνατότητα να προβάλει τους ισχυρισμούς ορθά. Άρα η πρόσβαση στα έγγραφα συνδέεται άμεσα και με τη δικαστική προστασία. Από την άλλη πλευρά, εφόσον η μελέτη των εγγράφων οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι όλα έγιναν με ορθό τρόπο, τότε δε θα υπάρξει δικαστική αμφισβήτηση, δεδομένου ότι ο θιγόμενος πολίτης θα πεισθεί για τη νομιμότητα της πράξης.
Ο πρόσβαση στα έγγραφα λοιπόν, η οποία στη σύγχρονή της μορφή έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό την παραδοσιακή δράση της διοίκησης στη χώρα μας, μπορεί να έχει μία δυσκολία στην εφαρμογή, διότι η διοίκησης εμμένει να εμφανίζει προσκόμματα στην εφαρμογή της με διάφορες δικαιολογίες, αλλά είναι απαραίτητη. Τόσο για να εξασφαλιστεί η δικαστική προστασία του πολίτη, αλλά και για να προκύπτει η ορθότητα μιας απόφασης και να αποφεύγονται μακροπρόθεσμα οι δικαστικές διαφορές.

[1] http://elawyer.blogspot.com

[2] Η αρμόδια υπηρεσία ή αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών, δικαιολογητικών και βεβαιώσεων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών, όπως νόμος ορίζει. Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας αυτής ή παράνομης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων και έννομων συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρηματική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως νόμος ορίζει.

Συνήθως τέτοια εποχή γιορτάζαμε τα γενέθλια του Στέλιου

Επιστημονικό Μνημόσυνο στη Μνήμη του Στυλιανού Κουσούλη

4 Ιουλίου 2008

Το Ερευνητικό Ινστιτούτο Δικονομικών Μελετών, το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σχολή Νομικών Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Νομικής, Τομέας Β’ Ιδιωτικού Δικαίου και η Ένωση Ελλήνων Δικονομολόγων διοργανώνουν επιστημονικό μνημόσυνο στη μνήμη του αναπληρωτή Καθηγητή της Πολιτικής Δικονομίας Στυλιανού Κουσούλη.Το μνημόσυνο θα πραγματοποιηθεί στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών την Παρασκευή 4 Ιουλίου 2008 και ώρα 18:00-20:30Για την προσωπικότητα και για το επιστημονικό έργο του Στυλιανού Κουσούλη θα μιλήσουν:

Ο Αντιπρύτανης Καθηγητής κύριος Ιωάννης Κ. Καράκωστας Ο ομότιμος Καθηγητής κύριος Γεώργιος Μητσόπουλος, Ακαδημαϊκός, τέως Πρύτανης

Ο αναπληρωτής Καθηγητής κύριος Ιωάννης Γιαννίδης, Πρόεδρος Τρήματος Νομικής

Ο Καθηγητής κύριος Rolf Sturner (Καθηγητής Πολιτικής Δικονομίας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Freiburg i.Br.)

Ο Καθηγητής κύριος Hanns Pruffing (Καθηγητής Πολιτικής Δικονομίας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, Πρόεδρος της Ενώσεως των Γερμανών Καθηγητών της Πολιτικής Δικονομίας}

Ο Καθηγητής κύριος Walter Rechberger (Καθηγητής Πολιτικής Δικυνομίας στηΝομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης)

Από το Δ.Σ. Πειραιώς ο Πρόεδρος του Συλλόγου κύριας Στέλιος Μανουσάκης.Από το Δ.Σ. Αθηνών τα μέλος του Δ.Σ. κύριος Ευάγγελος Γαλετζάς (ως εκπρόσωπος του Προέδρου)

Ο ομότιμος Καθηγητής κύριος Κωνσταντίνος Ε. Μπέης

Από την Ένωση Ελλήνων Δικονομολόγων ο ομότιμος Καθηγητής κύριος Κωνσταντίνος Δ. Κεραμεύς (Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Δικονομολόγων)

Από το Τμήμα Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ο Καθηγητής κύριος Νικόλαος Κ. Κλαμαρής

Από το Τμήμα Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Καθηγητής κύριος Νικόλαος Θ.Νίκας

Από το Τμήμα Νομικής TOU Δημοκροτείου Πανεπιστημίου Θράκης, ο Καθηγητής κύριος Κωνσταντίνος Φ. Καλαβρός

Από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Δικονομικών Μελετών ο αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κύριος Γεώργιος Ορφανίδης

Από την Ελληνική Ένωση για τη Διαιτησία η κυρία Άννα Μαντάκου, ΔΝ, Δικηγόρος (Γενική Γραμματέας της Ελληνικής Ενώσεως για τη Διαιτησία)