ΝΟΜΙΚΑ ΝΕΑ

NOMIKΑ ΝΕΑ LAW BLOG

NOMIKΑ ΝΕΑ LAW BLOG

Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2007

e-lawyer: Συγκέντρωση ΜΜΕ

Οταν ξεκίνησα να περιδιαβαίνω στον ιστοχώρο συνάντησα τον e-lawyer να εργάζεται συστηματικά και με θέσεις σε έναν τομέα που στην Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει. Παρότι τα blogs έγιναν μόδα στη χώρα μας με τους πολιτικούς ή με φερέλπιδες ή καταξιωμένους δημοσιογράφους και συγγραφείς, το επιστημονικό blog είναι ακόμη σχετικά άγνωστο.
Κάποιοι γιατροί... ναι υπάρχουν. Η Μαριάννα η σύζυγος του Νίκου Δήμου και διάφοροι άλλοι..
Κάποιοι μηχανικοί ιδίως αν είναι οικολόγοι ή αν έχουν ένα συλλογικό αίτημα. Οπως την μη υλοποίηση της υποθαλάσσιας σήραγγας. Κάποιοι αρχιτέκτονες και οικονομολόγοι. Λίγοι όμως επιστήμονες στη χώρα μας επιδιώκουν σθεναρά την αμεσότητα της επιστημονικής συζήτησης που προσφέρει αυτό το μέσον.
Εμείς οι νομικοί γνωρίζουμε καλά ότι αν σκεπτόμαστε και έχουμε απόψεις, η γνώμη μας θα δημοσιευθεί (αν τα καταφέρουμε) μετά από τόσο πολύ καιρό σε ένα νομικό περιοδικό που θα είναι αρχαιολογία της γνώσης και της σκέψης. 1-2 χρόνια αργότερα κατά μέσον όρο από τότε που σκεφθήκαμε θα δημοσιευθεί ένα άρθρο μας κάπου. Και φυσικά είναι ζήτημα αν θα το διαβάσει κανείς.
Η μπλογκόσφαιρα είναι γεμάτη καλούς συναδέλφους όπως αναδείχθηκε τουλάχιστον στα μάτια μου με αφορμή το θέμα της κ. Γεννηματά. Εξίσου γλαφυρό λόγο σε νομικά ζητήματα μπορούν να έχουν και μη νομικοί. Η κοινή λογική απαιτείται πάνω από όλα.
Θεωρήσαμε υποχρέωσή μας λοιπόν να καλέσουμε τον πρώτο των πρώτων (και ας μας συγχωρέσει κάποιος που ίσως να προηγήθηκε και δεν το γνωρίζουμε) να δώσει το παρόν για την καλή τύχη στην προσπάθειά μας. Ελπίζουμε να αντέξουμε όπως εκείνος. Να μας δανίσει λίγο από το κέφι του. Και εκείνος πια θα νοιώθει λιγώτερο μόνος στο χάος του ιστοχώρου. Θα ξέρει πως τον διαβάζουμε και πως ο λόγος του βρίσκει ανταπόκριση και προξενεί διάλογο.
Ευχαριστούμε e-lawyer για τη γαλάζια χάντρα που μας έφερες και ελπίζουμε να προκαλέσουμε δημιουργικό επιστημονικό διάλογο από κοινού με την αμεσότητα και τη δημοκρατικότητα που μόνον οι τεχνολογίες προσφέρουν.
Καλώς μας ήλθες!

Συγκέντρωση μέσων ενημέρωσης: απαγορεύεται να έχω δύο ή περισσότερα blogs;

Η περιλάλητη παράγραφος 9 του αναθεωρημένου άρθρου 14 του Συντάγματος, εκτός από την «βασική» της διάταξη, περιλαμβάνει και τα εδάφια (γ) και (δ), τα οποία αναφέρουν τα εξής:

Απαγορεύεται η συγκέντρωση του ελέγχου περισσότερων μέσων ενημέρωσης της αυτής ή της άλλης μορφής. Απαγορεύεται ειδικότερα συγκέντρωση περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής, όπως νόμος ορίζει.

Το Σύνταγμα καλεί τον κοινό νομοθέτη να υλοποιήσει την αρχή της απαγόρευσης συγκέντρωσης του ελέγχου περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μ.μ.ε. «της αυτής μορφής». Ο νόμος αυτός είναι ο Ν.3592/2007 που ψηφίστηκε πολύ πρόσφατα από την Βουλή. Από την ανάγνωση του προκύπτει ότι το νομοθέτημα αυτό εμπίπτει στο ευρύτερο κανονιστικό σύνολο της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού (απαγόρευση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, περιορισμοί καρτελικών συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών, απαγόρευση αθέμιτων «συγκεντρώσεων» και εκμετάλλευσης της οικονομικής εξάρτησης). Η εποπτεία της εφαρμογής του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού ανατεθεί κατ’ αρχήν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία κατέστη ανεξάρτητη διοικητική αρχή από το 1995.

Ο νόμος δίνει ορισμό για την συνταγματική έννοια της συγκέντρωσης, την οποία εξειδικεύει ως «συγκέντρωση ελέγχου στην αγορά» (άρθρο 3§1):

Ως συγκέντρωση ελέγχου στην αγορά νοείται το ποσοστό επιρροής του κοινού από τα μέσα ενημέρωσης σε συνάρτηση με την ιδιοκτησία ή τη συμμετοχή σε μέσα ενημέρωσης της αυτής ή της άλλης μορφής (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες, περιοδικά) στη σχετική αγορά ή στις επιμέρους σχετικές αγορές όπου δραστηριοποιείται το μέσο ή τα μέσα ενημέρωσης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες, περιοδικά).

Ειδικότερα για την συγκέντρωση «ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης», το άρθρο 5§1 αναφέρει:

Απαγορεύεται η συγκέντρωση περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης (τηλεόραση, ραδιόφωνο) της αυτής μορφής. Ως συγκέντρωση στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης νοείται ο έλεγχος περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής.

Ο «έλεγχος» αναλύεται περαιτέρω με λεπτομερειακές διατάξεις και συνοψίζεται στην έννοια του ουσιώδους επηρεασμού με οποιονδήποτε τρόπο στην λήψη αποφάσεων της επιχείρησης. Επιτρέπεται, δηλαδή, να έχει κάποιος ένα ραδιόφωνο και μία τηλεόραση, αλλά δεν επιτρέπεται να «ελέγχει» και δεύτερο ραδιόφωνο ή τηλεόραση.

Ο νόμος αναλύει σε ποιο ποσοστό ιδιοκτησιακής συμμετοχής θεωρείσαι συμμετέχων σε μ.μ.ε. με δεσπόζουσα θέση και ποιο είναι το κριτήριο για την διαπίστωση της δεσπόζουσας θέσης. Ως κριτήριο αναφέρεται η διαφημιστική δαπάνη και τα έσοδα από τις πωλήσεις (για την ρ/τ, τα έσοδα αφορούν «πωλήσεις προγράμματος ή άλλων ρ/τ υπηρεσιών»).

Αναρωτιέται κανείς, σε μια πρώτη φάση, τι γίνεται με τα δωρεάν μέσα ενημέρωσης, όπως οι free press εφημερίδες και, βεβαίως, οι δωρεάν προσβάσιμες ιστοσελίδες, όπως τα blogs. Ούτε οι δεύτερες αναφέρονται ρητώς, αλλά ούτε και οι πρώτες μπορούν να αποκλειστούν από το πεδίο εφαρμογής του νόμου, δεδομένης και της ευρύτητας της συνταγματικής διάταξης που μιλάει για «ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης». Είναι προφανές ότι ο νομοθέτης –συνταγματικός ή κοινός- εξαιρεί τα μ.μ.ε. του Διαδικτύου;

Όχι. Το πεδίο εφαρμογής, πάντως, ως προς τις δικτυακές δραστηριότητες, περιορίζεται στην «παροχή ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, μέσω ευρυζωνικών δικτύων είτε δεν απαιτείται συχνότητα είτε απαιτείται συχνότητα, αλλά όχι από εκείνες που έχουν χορηγηθεί για την εκπομπή ραδιοτηλεοπτικού σήματος» (άρθρο 1§2). Από τη διατύπωση αυτή φαίνεται ότι στο πεδίο εφαρμογής εμπίπτει κατ’ αρχήν το radiocast και το videocast που πραγματοποιείται μέσω ιστοσελίδων. Το ζήτημα γίνεται ακόμα πιο σύνθετο, καθώς ο νόμος αναφέρει ότι η παροχή αυτών των υπηρεσιών επιτρέπεται, μετά από έγκριση περιεχομένου, που χορηγείται σύμφωνα με ειδικότερες διατάξεις και εφόσον ο πάροχος δικτύου έχει υπαχθεί στο καθεστώς του Ν.3431/2006! Ο έλεγχος του περιεχομένου γίνεται από το ΕΣΡ, σύμφωνα με το άρθρο 15§5. Έτσι, εισέρχεται το ΕΣΡ στον έλεγχο του περιεχομένου που διακινείται μέσω Διαδικτύου, αλλά οι κυρώσεις για μετάδοση μη εγκεκριμένου περιεχομένου επιβάλλονται από την … ΕΕΤΤ!

Συνοψίζοντας, για την υπαγωγή ιστοσελίδων (άρα και blog) στις παραπάνω διατάξεις προϋποτίθεται ότι το ίδιο άτομο κατέχει δύο ή περισσότερες ιστοσελίδες που παρέχουν ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες (radio/videocast) και έχει διαφημιστική δαπάνη και έσοδα που ως άθροισμα αποτελούν κριτήριο για την διαπίστωση κατοχής δεσπόζουσας θέσης στην σχετική αγορά (μπορεί να αρκεί η διαφήμιση, αν δεν υπάρχουν έσοδα από πώληση, όπως ισχύει και για τα free press έντυπα).

Πάντως, όλη η «οικονομία» του νομοθετήματος είναι προσανατολισμένη στη συμβατική ραδιοτηλεόραση. Εξού και ο μνημειώδους αντίφασης διαχωρισμός ανάμεσα σε «ενημερωτικά μέσα» και «μη ενημερωτικά μέσα» (δηλ. ψυχαγωγικά μ.μ.ε.). Στα «μη ενημερωτικά» μέσα, δεν ισχύουν οι περιορισμοί της απαγόρευσης συγκέντρωσης. Αν έκανα video ή radio cast, ως e-lawyer.blogspot.com θα αποτελούσα μια υποκατηγορία, την οποία ο νόμος θεωρεί «θεματικού περιεχομένου ενημερωτικά μέσα» (= των οποίων το πρόγραμμα περιλαμβάνει ειδικό προσαναλοτισμό σε μία συγκεκριμένη κατηγορίας ενημέρωσης, όπως οικονομικού, πολιτικού και θρησκευτικού περιεχομένου»). Ο νόμος αγνοεί, βέβαια, την υβριδική περίπτωση του infotainment, όρο που έχει χρησιμοποιήσει μέχρι και το ΕΔΔΑ.

Είναι προφανές ότι η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου, όπως είναι σήμερα προσανατολισμένα τα blogs στην ελληνική blogosphere, είναι αρνητική. Εξάλλου, ο ίδιος ο νόμος δεν φαίνεται να ήθελε να περιορίσει τις συμβατικές κειμενικές blogoδραστηριότητες, γεγονός που μάλλον μου επιτρέπει εκτός από το e-lawyer να συμμετέχω και στα Νομικά Νέα, πολύ περισσότερο αφού δεν τα … «ελέγχω».

e-lawyer

8 σχόλια:

Panagiotis Skouris είπε...

Ελένη, ο δαίμων του πληκτρολογίου χτύπησε και πάλι! «Να μας δανείσει λίγο από το κέφι του».

Αγαπητέ e lawyer, ανεξαρτήτως του αν η συμμετοχή σου στα Νομικά Νέα επιτρέπεται, είναι ευπρόσδεκτη και σε εμάς τουλάχιστον έδωσε πολύ μεγάλη χαρά.

Το θέμα, με το οποίο καταπιάνεσαι είναι εξαιρετικά επίκαιρο και ενδιαφέρον. Από τις παρατηρήσεις σου φαίνεται ότι η ξεκάθαρη βούληση του νομοθέτη σε σχέση με τα λεγόμενα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης επικεντρώνεται στη ρύθμιση και τον έλεγχο των υπαρχόντων ραδιοτηλεοπτικών μέσων. Αυτά θεωρεί ότι ασκούν πραγματική επιρροή στην κοινή γνώμη, οπότε πρέπει να δημιουργήσει ένα πλαίσιο, ώστε να περιορίσει την πιθανότητα συγκέντρωσής τους. Ενόψει λοιπόν αυτής του της προσπάθειας του ξεφεύγουν ορισμένες περιπτώσεις μέσων της αυτής κατηγορίας με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τα εύλογα ερωτήματα που επισημαίνεις.

Unknown είπε...

Ηταν τόση η χαρά μου που για άλλη μια φορά το έκανα το λάθος μου. Εχεις δίκαιο Παναγιώτη.

Εγώ νομίζω ότι πρέπει σιγά σιγά να δοκιμάσουμε την δημιουργία ηλεκτρονικού νομικού περιοδικού.
Και οικολογικό είναι και άμεσο και με συνεχή ροή και μπορεί να είναι εντελώς ελεύθερο.

Ο e-lawyer ξεκίνησε δυναμικά και μόνος. Αρκούν λίγοι, 5-6 άνθρωποι. Μετά τα άλλα θα γίνουν.

To θέμα που πραγματεύεσαι είναι πρωτοποριακό. Εξ ενστίκτου θα είμαι πάντα υπέρ της ελευθερίας των μέσων. Θεσμικά δεν το γνωρίζω το θέμα. Είσαι ο πρώτος που μου θέτει το ζήτημα. Επιφυλάσσομαι να το κατανοήσω καλύτερα αφού μελετήσω λίγο.

Klearchos είπε...

Έχει σημασία το γεγονός ότι τα blogs (wordpress, blogspot), αν και είναι προσβάσιμα στην Ελλάδα δεν "εκδίδονται" (ποιά άλλη λέξη να χρησιμοποιήσω;)στην Ελλάδα;

e-Lawyer είπε...

Ευχαριστώ θερμά τους βασικούς μετόχους του blog, για την πρόσκληση αλλά και την ειδική παρουσίαση!

Όσον αφορά το θέμα της συγκέντρωσης μ.μ.ε., εδώ γίνεται μια μάλλον παιχνιδιάρικη και εκ του ασφαλούς παρουσίασή του, σε σχέση με τα "καθ' ημάς", δηλαδή την μπλογκόσφαιρα.

Μιας και μου δίνεται όμως εδώ η δυνατότητα για διάλογο με αξιόλογους νομικούς, θα ήθελα να θέσω ένα ζήτημα κοινοτικού δικαίου που δημιουργείται από τη διάταξη του άρθρου 5§2 (β). Εκεί ορίζεται η απαγόρευση της συγκέντρωσης μέσω της άσκησης ελέγχου από τρίτα πρόσωπα, για τους συζύγους και τους συγγενείς ημεδαπών φυσικών προσώπων που είναι μέτοχοι επιχειρήσεων μη εισηγμένων στα χρηματιστήρια της ΕΕ ή του ΟΟΣΑ, εισάγοντας αντίστροφη διακριτική μεταχείριση υπέρ των συζύγων και συγγενών μετόχων αλλοδαπών επιχειρήσεων και σε βάρος των συζυγων και συγγενών μετόχων ημεδαπών επιχειρήσεων. Δεδομένης της "επιφυλακτικής" στάσης του ΔΕΚ σε τέτοιες περιπτώσεις, αναρωτιέμαι αν μπορεί να θεωρηθεί ότι η εν λόγω διάταξη ρυθίζει "καθαρά εσωτερική κατάσταση" και αν πάλι θα ζήσουμε τις κοινοτικές περιπέτειες του βασικού μετόχου.

philos είπε...

Μπράβο σου e-lawyer που ανέδειξες μία διαφορετική - παιχνιδιάρικη όπως είπες - προσέγγιση του Νόμου Ρουσόπουλου.
Σε αυτό το πνεύμα και γω θα κινηθώ και αναρωτηθώ:
Αν το μέλλον με βρει μέτοχο σε κατασκευαστική εταιρεία, λέτε να αποκλειστώ από Δημόσιους Διαγωνισμούς λόγω της παράλληλης κατοχής και συμμετοχής μου σε blogs?
;D

Μπράβο και στα Νομικά Νέα που ανοίξανε τους ορίζοντες αυτου του ιστολόγιου!

Unknown είπε...

Στη συζήτηση εγώ θα επανέλθω τη δευτέρα καθώς κυριολεκτικά πνίγομαι. Ο άτιμος ο e-lawyer όμως συνεχώς με βάζει να δουλεύω, να μελετώ και να σκέπτομαι. Οπως και κάποιοι άλλοι, λίγοι πρέπει να πω συνάδελφοι. Προς το παρόν διατυπώνω την απορία, γιατί τάχα να προβληματίζονται, χωρίς άμεσο επαγγελματικό όφελος, τόσο λίγοι. Γιατί η σκέψη να είναι ταμπού!

ktsynistologos είπε...

Αξιότιμοι συντάκτες των Νομικών Νέων και κ.Τροβά,

Σας συγχαίρω για το Blog σας και για την πρόσκληση συμμετοχής σε αυτό του e-lawyer που θεωρώ κι εγώ αξιόλογο νομικό συγγραφέα με σύγχρονα ενδιαφέροντα και ωραίες ιδέες. Επιτρέψτε μου, όμως, ως αναγνώστη σας μια μικρή παρατήρηση μετανομικού και φιλοσοφικού περιεχομένου, στην οποία προβαίνω παίρνοντας θάρρος και από τη συμμετοχή της κ. Ελένης Τροβά σε παλιότερο σχόλιό μου σε ιστολόγιο όπου συμμετέχω (http://synistologio.wordpress.com/)

Νομίζω ότι τα νομικά άρθρα και οι νομικές αναλύσεις έχουν κάποια εσκαμμένα. Μέσα σε αυτά βεβαίως κινούνται όσοι ακάματοι νομικοί δημοσιεύουν στο διαδίκτυο αναλύσεις στις οποίες προέβησαν με προσοχή και ευσυνειδησία και οι οποίες τους στοίχισαν ασφαλώς πολύν κόπο και χρόνο. Θεωρώ όμως ότι υπάρχει και μια άλλη ανάγκη των Ελλήνων νομικών που θα μπορούσε να καλυφθεί από τη δημιουργία ηλεκτρονικών περιοδικών/ιστολογίων και είναι μεγαλύτερη –νομίζω!- από την ανάγκη δημιουργίας νέων χώρων που θα βρίθουν αυστηρών νομικών αναλύσεων. Είναι (η) ανάγκη να αναστοχαστούν οι νομικοί πάνω στη μεθοδολογία και την ιστορία της ενασχόλησής τους, να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει επιχείρημα στο οποίο να μην μπορεί να τους αντιταχθεί αντεπιχείρημα, να διαγνώσουν τον ρητορικό χαρακτήρα της ασχολίας τους που συχνά υπερβαίνει τον λογικό, να έρθουν σε επαφή με τον πολύ κόσμο που δεν καταλαβαίνει τη «γλώσσα» τους, δικάζεται όμως και κρίνεται μέσω αυτής της γλώσσας. Νομίζω ότι η προσπάθεια δημιουργίας μιας σελίδας όπου λ.χ. οι νομικοί θα αναλύανε με εντελώς απλό τρόπο στους μη-νομικούς βασικές νομικές έννοιες θα ήταν σημαντική. Το ίδιο και η δημιουργία μιας σελίδας όπου οι νομικοί αντί να επιχειρηματολογούν αυστηρά, θα έκριναν σε μεταγλώσσα τις επιχειρηματολογίες τους για να γελάσουν (ή και να κλάψουν!) με αυτές σε ορισμένα τους σημεία. Η δημιουργία όμως νομικών περιοδικών στο διαδίκτυο με αυστηρές νομικές αναλύσεις (ακόμη και σε πρωτότυπα ζητήματα) νομίζω ότι είναι απλώς θεμιτή μεταφορά μιας τακτικής αιώνων (ειδικά έντυπα νομικά περιοδικά) σε έναν νέο χώρο -όχι κάτι διαφορετικό, πιο σύνθετο και ίσως πιο ενδιαφέρον. Δεν είναι, θα έλεγα, κάτι που να ικανοποιεί και το «ένστικτο της μετανομικής μας ελευθερίας» (για να παραφράσω εδώ μιαν έκφραση της κ.Τροβά που μου άρεσε).

Με αυτές τις σύντομες σκέψεις (ελπίζω καλοδεχούμενες στο blog σας) σας χαιρετώ. Και σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία!

Unknown είπε...

Αγαπητέ φίλε Συνιστολόγε, καθυστερημένα απαντώ στο σχόλιό σου μόνον για να σε ευχαριστήσω. Κατά τα λοιπά συμφωνώ σε όλα όσα λες. Ακόμη και σε αυτό το μπλογκ δεν αποκλείουμε τίποτε. Καιρός για δράση!