Στη συζήτηση για την ανώτατη ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα αξίζει να προσθέσει κανείς κάποια στοιχεία που αφορούν το παρελθόν των ιδιωτικών ΑΕΙ. Παρά την κρατική πρωτοβουλία για ίδρυση πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, στην Ελλάδα ιδρύθηκαν τρεις σχολές ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου καθώς η απαγόρευση για την ίδρυσή τους υπήρξε σχετικά πρόσφατη[1].
Η ΑΣΟΕΕ, η οποία στη συνέχεια σύμφωνα με το διάταγμα Π.Δ. 377/1989, μετονομάσθηκε σε Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών[2] δεν ήταν η πρώτη Σχολή οικονομικών επιστημών στην Ελλάδα. Το 1894 ιδρύθηκε από τον Οθωνα Ρουσόπουλο η ιδιωτική «Εμπορική και Βιομηχανική Ακαδημία» η οποία λειτούργησε μέχρι το 1919. Στο μεταξύ από το 1903 ο εθνικός ευεργέτης Γρηγόριος Μαρασλής δώρησε το ποσό των 250.000 χρυσών δραχμών με σκοπό την ίδρυση στην Αθήνα της «Εμπορικής Ακαδημίας αναλόγου προς τας εν τη αλλοδαπή λειτουργούσας Εμπορικάς Ακαδημίας». Ο Ελευθέριος Βενιζέλος τότε κάλεσε στην Ελλάδα τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λωζάνης Γεώργιο Παγιάρ με εντολή τη σύνταξη οργανισμού για τη ίδρυση και λειτουργία Ανώτατης Εμπορικής Σχολής, κατά το πρότυπο της αντίστοιχης σχολής του Πανεπιστημίου της Λωζάνης. Με βάση τη πρόταση Παγιάρ δημοσιεύται ο νόμος 2191/18-6-1920 με τον οποίο ιδρύεται η «Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Επιστημών» η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Η Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Σπουδών μετονομάζεται το 1926 σε Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Σπουδών, η γνωστή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ΑΣΟΕΕ , με στόχο την κάλυψη των νέων αναγκών. Η αλλαγή αυτή γίνεται με το Ν.Δ της 5/17 Μαϊου του 1926 ΦΕΚ 156, τεύχος Α.
Ιδιωτική σχολή με μορφή ΝΠΙΔ ήταν η Πάντειος σύλληψη και δημιούργημα του Αλέξανδρου Πάντου και του Γεωργίου Φραγκούλη[3]. Συνέπεσε και οι δυο άνδρες να παρακολουθήσουν -σε διαφορετική όμως ο καθένας εποχή λόγω διαφοράς ηλικίας- μαθήματα στην «Ελευθέρα Σχολή Πολιτικών Επιστημών των Παρισίων». Στις 2 Ιανουαρίου 1927, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης έθετε τον θεμέλιο λίθο του κεντρικού κτιρίου, που βρίσκεται σήμερα στη λεωφόρο Συγγρού. Η Πάντειος Σχολή Πολιτικών Επιστημών λειτουργεί ως ΝΠΙΔ και ο πρώτος κανονισμός της ψηφίζεται το 1933. Μ’ αυτόν δημιουργούνται δυο τμήματα: 1) Το Πολιτικό-Ιστορικό, που είχε δέκα τακτικές και έξι έκτακτες έδρες και 2) Το Κοινωνικό-Οικονομικό που είχε εννέα τακτικές και πέντε έκτακτες έδρες. Η φοίτηση προβλέπεται τριετής. Η Σχολή απονέμει πτυχίο και επίσης προβλέπεται και η απονομή διδακτορικού διπλώματος. Το 1936 καθιερώθηκε η Σχολή, σαν αυτοτελές Ίδρυμα Ανωτάτης Εκπαίδευσης, ισότιμο προς τα Πανεπιστήμια και τις άλλες Ανώτατες Σχολές. Το 1937 ανακηρύσσεται σε Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών και λειτουργεί ως ΝΠΔΔ.
Ιδιωτική ήταν και η Ανωτάτη Βιομηχανική σχολή Θεσσαλονίκης. Η "Eν Θεσσαλονίκη Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών" ιδρύθηκε το 1948 με το άρθρο 5 του Α.Ν. 800/1948 ως ίδιο Νομικό Πρόσωπο υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας[4]. Το 1956 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της κυβερνήσεως διάταγμα περί εγκρίσεως του Εσωτερικού κανονισμού της ΑΣΒΣΘ, με το οποίο ρυθμίζονταν θέματα οργάνωσης και λειτουργίας της Σχολής. Η Σχολή άρχισε να λειτουργεί πρώτη φορά το ακαδ. έτος 1957-58. Το 1958 η σχολή μετονομάσθηκε σε Ανωτάτη Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών Θεσσαλονίκης και έγινε ισότιμη προς τις αντίστοιχες πανεπιστημιακές σχολές, η δε φοίτηση από τριετής έγινε τετραετής. Οι παραπάνω μεταβολές προβλέφθηκαν από το άρθρο 15 του Ν.Δ. 3876/1958. Το 1966 με το άρθρο 4 του Ν.Δ. 4578/1966 η Σχολή μετονομάσθηκε σε Ανώτατη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης και μετατράπηκε σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.Διαπιστώνεται συνεπώς ότι στην Ελλάδα λειτούργησαν τρείς ανώτατες ιδιωτικές σχολές οι οποίες μετέβαλαν νομικό ένδυμα σε μεταγενέστερο της ίδρυσής τους χρονικό σημείο. Η ιδιωτική τους πορεία διεκόπη για λόγους που θα άξιζε κανείς να αναζητήσει με προσοχή. Το γεγονός παραμένει ότι η περίοδος της δικτατορίας των συνταγματαρχών απέκλεισε οποιαδήποτε ιδιωτική δράση στην ανώτατη εκπαίδευση στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει την κυρίαρχη ιδεολογία που ήθελε να επιβάλει.
Θα πρέπει πάντως να παρατηρηθεί ότι η συζήτηση που έγινε στη Γαλλία για τις Grandes Ecoles και τα πανεπιστήμια, δεν έγινε ποτέ στην Ελλάδα ούτε υπήρξε ανάλογο θέμα. Η απόπειρα μάλιστα να ιδρυθεί εθνική σχολή δημόσιας διοίκησης στα πρότυπα της Γαλλικής E.N.A. στη δεκαετία του 80 δεν ευωδόθηκε καθώς επικράτησαν διαφορετικές εκτιμήσεις.
Θα επανέλθουμε στη συζήτηση για την απαγόρευση της ίδρυσης ιδιωτικών ΑΕΙ σε αναζήτηση των λόγων που οδήγησαν στη λήψη του συγκεκριμένου μέτρου.
[1] Σχετικά και Μποτόπουλος Κ., Σύνταγμα, Παιδείας και «Ιδιωτικά Πανεπιστήμια», ΤΟΣ 1999, σ. 37 επ.
[2] Για περισσότερες πληροφορίες βλ. http://www.aueb.gr/about/history.htm
4 σχόλια:
Είναι πράγματι απορίας άξιο, γιατί η κάποια στιγμή, όπως αναφέρεται και στο σημερινό post κρίθηκε σκόπιμο να απαγορευτεί η ανάληψη ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε επίπεδο ανώτατης εκπαίδευσης. Γιατί δηλαδή έπρεπε να περιβληθεί η πανεπιστημιακή διδασκαλία το μανδύα της δημοσιοϋπαλληλίας, η οποία κατά γενική ομολογία τόσο κακό έχει κάνει σε αυτό τον τόπο.
Όλο αυτό το φαινόμενο είναι μάλιστα ακόμη πιο παράξενο, από τη στιγμή που η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει βοηθήσει τόσο πολύ την παιδεία της χώρας σε όλα τα επίπεδα από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία που αναλύονται στο post. Δεν μπορεί άλλωστε να είναι τυχαίο το γεγονός ότι όλες αυτές οι σχολές που ξεκίνησαν ως ΝΠΙΔ και συνεχίζουν σήμερα να λειτουργούν ως ΑΕΙ θεωρούνται από πολλούς οι κορυφαίες της χώρας.
Αν μάλιστα όπως όλοι συμφωνούμε το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο πρέπει να βελτιωθεί, λίγος ανταγωνισμός, ο οποίος βέβαια θα τελούσε υπό αυστηρό έλεγχο σε σχέση με το παρεχόμενο αγαθό, ίσως να του έκανε καλό!
Πώς σχολιάζετε τη δήλωση του Ε. Βενιζέλου ότι οι σχολές αυτές «βρήκαν το δρόμο τους μόνον όταν έγιναν ΝΠΔΔ» ;
Παναγιώτη, όπως ξέρεις καλά η προσωπική μου θέση για τα πανεπιστήμια συμποσούται στη θεωρία της γάτας. Ασπρη γάτα ή μαύρη αδιαφορώ. Αρκεί να πιάνει ποντίκια! Ο νομικός μανδύας των Πανεπιστημίων αφορά μόνον το προσωπικό και το καθεστώς τους ως δημοσίων υπαλλήλων.
Αλλο ζήτημα βέβαια ότι οφείλει κανείς να κατανοεί τα φαινόμενα και να προσεγγίζει την ουσία τους.
Ιδίως όταν δημιουργούν τόσες κοινωνικές αναταραχές!
Κύριε Λαζαρίδη, επειδή δεν έχω καταλάβει πώς κατάφεραν οι σχολές αυτές να βρουν το δρόμο τους και πότε θεωρώ την αποστροφή του λόγου του κ. Βενιζέλου ως ρητορική. Εκτός αν ως εξεύρεση δρόμου μιας σχολής θεωρείται η προέλευση πολιτικών στελεχών από τα σπλάχνα της ή το διδακτικό της προσωπικό. Ομως από την άλλη δεν μπορώ να πιστέψω ότι μια σχολή βουτηγμένη σε σκάνδαλα και με τους μισούς καθηγητές στα σίδερα έχει βρει το δρόμο της...
Φυσικά όντας ο κ Βενιζέλος καθηγητής σε ΑΕΙ ελληνικό και ΝΠΔΔ δεν μπορεί παρά να παινέψει το σπίτι του. Οντας εξάλλου ο ίδιος υποστηρικτής του άρθρου 16 Σ.(ως έχει) δεν μπορεί παρά να δημιουργήσει επιχειρήματα έναντι κάθε αντιλόγου, διότι υποθέτω ότι κάποιος του έθεσε το ζήτημα των προϋφιστάμενων ιδιωτικών ανώτατων σχολών και απάντησε κατά τον τρόπο αυτό.
Θα ήταν όμως άδικο να τοποθετείται κανείς έτσι. Γνωρίζετε δα καλά το επίπεδο διαλόγου που προκαλείται όταν αντιπαρατίθενται τίτλοι σπουδών με βάση την προέλευσή τους. Γιατί θα ήταν άστοχο να φιμώνεται κανείς ακαδημαϊκά διότι πχ το διδακτορικό του προέρχεται από δευτεροκλασσάτο μαγαζί.
Εν συντομία λοιπόν "πολιτικές κοτσάνες" δεν σχολιάζονταικαι ας μου το συγχωρήσει ο φερόμενος ως δηλώσας τις θέσεις αυτές.
Δημοσίευση σχολίου