Δημοσιεύτηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2007στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE L 335 της 20.12.2007, σελ. 31) η Οδηγία 2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 για την τροποποίηση των οδηγιών 89/665/ΕΟΚ και 92/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου όσον αφορά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης δημόσιων συμβάσεων.
Με την οδηγία αυτή τροποποιήθηκαν οι οδηγίες που ρύθμιζαν τα σχετικά με την υποχρέωση των κρατών μελών να παρέχουν αποτελεσματική δικαστική προστασία στους μετέχοντες σε διαγωνισμούς για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών. Οι οδηγίες αυτές έχουν μεταφερθεί στην ελληνική έννομη τάξη με τους Ν. 2522/1997 (Οδηγία 89/665/ΕΟΚ) και 2854/2000 (Οδηγία 92/12/ΕΟΚ).
Έχουμε ήδη αναφερθεί σε προηγούμενα post στις τελευταίες οδηγίες σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις (2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ) και αντίστοιχα τα ΠΔ 59 και 60/2007, με τα οποία τούτες μεταφέρθηκαν στο εθνικό δίκαιο.
Βασικός στόχος των τροποποιήσεων σύμφωνα άλλωστε και με την πρώτη αιτιολογική της σκέψη της νέας οδηγίας είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ.
Μετά από διαβούλευση, η οποία διήρκεσε αρκετό χρονικό διάστημα, διαπιστώθηκε ότι οι μηχανισμοί προσφυγής που προέβλεψαν τα κράτη μέλη για την παροχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας είχαν ορισμένες αδυναμίες.
Η πρώτη από τις αλλαγές σχετίζεται με την πρόβλεψη μίας ελάχιστης ανασταλτικής προθεσμίας για την υπογραφή της σύμβασης. Μετά τη λήψη της απόφασης ανάθεσης της σύμβασης οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τη νομιμότητά της. Μέχρι λοιπόν το αρμόδιο για την εκδίκαση της προσφυγής κατά της απόφασης ανάθεσης όργανο αποφασίσει, θα πρέπει να αναστέλλεται η υπογραφή της σύμβασης.
Σημαντικό βάρος δίδεται και στην πρόληψη των απευθείας αναθέσεων, για τις οποίες θα πρέπει να προβλέπονται αποτελεσματικές και αποτρεπτικές κυρώσεις. Κάθε σύμβαση που προκύπτει από παράνομη απευθείας ανάθεση θα πρέπει να θεωρείται καταρχήν ανενεργή. Στην έννοια της απευθείας ανάθεσης περιλαμβάνονται όλες οι αναθέσεις συμβάσεων, για τις οποίες δεν έχει δημοσιευθεί προκήρυξη στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως απαιτείται από τις οδηγίες 2004/18 και 2004/17. Οι απευθείας αναθέσεις πάντως που εμπίπτουν στις εξαιρέσεις που προβλέπονται από την κοινοτική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις θεωρείται ότι είναι δικαιολογημένες και υπό την έννοια της οδηγίας 2007/66/ΕΚ. Επίσης δικαιολογημένη θεωρείται η χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης κατά την έννοια του άρθρου 31 της Οδηγίας 2004/18 και 40 παρ. 3 της Οδηγίας 2004/17.
Ο προσδιορισμός των συνεπειών της κήρυξης του ανενεργού μιας σύμβασης εναπόκειται στα κράτη μέλη. Μπορεί να προβλεφθεί η αναδρομική ακύρωση όλων των συμβατικών υποχρεώσεων (ex tunc) ή να περιοριστεί η εμβέλεια της ακύρωσης στις υποχρεώσεις που δεν έχουν εκπληρωθεί ακόμη (ex nunc).
Είναι προφανές ότι οι δημόσιες συμβάσεις συνδέονται άμεσα με σοβαρά οικονομικά συμφέροντα, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελούν επιτακτικό λόγο για τη διατήρηση της ισχύος μιας σύμβασης. Ως τέτοιος επιτακτικός λόγος πάντως δεν μπορεί να προβληθεί οικονομικό συμφέρον, το οποίο να συνδέεται άμεσα με τη σύμβαση. Οπωσδήποτε πάντως θα πρέπει για την κήρυξη του ανενεργού να προβλέπονται συγκεκριμένες προθεσμίες, οι οποίες και να γίνονται σεβαστές, προς εξασφάλιση της ασφάλειας δικαίου.
Τέλος, σε σχέση ειδικότερα με την οδηγία 92/13 καταργούνται το εκούσιο σύστημα βεβαίωσης και ο μηχανισμός συμβιβασμού, δεδομένου ότι δε χρησιμοποιήθηκαν ουσιαστικά.
Η τροποποίηση των δικονομικών οδηγιών αναμενόταν εδώ και αρκετό καιρό, όπως προέκυπτε από τον εκτενή διάλογο που διεξαγόταν σε σχέση με τα προβλήματα της εφαρμογής τους από τα κράτη μέλη. Μένει να δούμε, πώς θα ενσωματωθούν πλέον οι αλλαγές αυτές μέχρι την προθεσμία που έχει ταχθεί, η οποία λήγει στις 20 Δεκεμβρίου 2009.
Τις δικονομικές οδηγίες θα τις βρείτε κωδικοποιημένες σε:
http://www.scribd.com/doc/1024550/-89665-9213
Με την οδηγία αυτή τροποποιήθηκαν οι οδηγίες που ρύθμιζαν τα σχετικά με την υποχρέωση των κρατών μελών να παρέχουν αποτελεσματική δικαστική προστασία στους μετέχοντες σε διαγωνισμούς για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών. Οι οδηγίες αυτές έχουν μεταφερθεί στην ελληνική έννομη τάξη με τους Ν. 2522/1997 (Οδηγία 89/665/ΕΟΚ) και 2854/2000 (Οδηγία 92/12/ΕΟΚ).
Έχουμε ήδη αναφερθεί σε προηγούμενα post στις τελευταίες οδηγίες σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις (2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ) και αντίστοιχα τα ΠΔ 59 και 60/2007, με τα οποία τούτες μεταφέρθηκαν στο εθνικό δίκαιο.
Βασικός στόχος των τροποποιήσεων σύμφωνα άλλωστε και με την πρώτη αιτιολογική της σκέψη της νέας οδηγίας είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ.
Μετά από διαβούλευση, η οποία διήρκεσε αρκετό χρονικό διάστημα, διαπιστώθηκε ότι οι μηχανισμοί προσφυγής που προέβλεψαν τα κράτη μέλη για την παροχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας είχαν ορισμένες αδυναμίες.
Η πρώτη από τις αλλαγές σχετίζεται με την πρόβλεψη μίας ελάχιστης ανασταλτικής προθεσμίας για την υπογραφή της σύμβασης. Μετά τη λήψη της απόφασης ανάθεσης της σύμβασης οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τη νομιμότητά της. Μέχρι λοιπόν το αρμόδιο για την εκδίκαση της προσφυγής κατά της απόφασης ανάθεσης όργανο αποφασίσει, θα πρέπει να αναστέλλεται η υπογραφή της σύμβασης.
Σημαντικό βάρος δίδεται και στην πρόληψη των απευθείας αναθέσεων, για τις οποίες θα πρέπει να προβλέπονται αποτελεσματικές και αποτρεπτικές κυρώσεις. Κάθε σύμβαση που προκύπτει από παράνομη απευθείας ανάθεση θα πρέπει να θεωρείται καταρχήν ανενεργή. Στην έννοια της απευθείας ανάθεσης περιλαμβάνονται όλες οι αναθέσεις συμβάσεων, για τις οποίες δεν έχει δημοσιευθεί προκήρυξη στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως απαιτείται από τις οδηγίες 2004/18 και 2004/17. Οι απευθείας αναθέσεις πάντως που εμπίπτουν στις εξαιρέσεις που προβλέπονται από την κοινοτική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις θεωρείται ότι είναι δικαιολογημένες και υπό την έννοια της οδηγίας 2007/66/ΕΚ. Επίσης δικαιολογημένη θεωρείται η χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης κατά την έννοια του άρθρου 31 της Οδηγίας 2004/18 και 40 παρ. 3 της Οδηγίας 2004/17.
Ο προσδιορισμός των συνεπειών της κήρυξης του ανενεργού μιας σύμβασης εναπόκειται στα κράτη μέλη. Μπορεί να προβλεφθεί η αναδρομική ακύρωση όλων των συμβατικών υποχρεώσεων (ex tunc) ή να περιοριστεί η εμβέλεια της ακύρωσης στις υποχρεώσεις που δεν έχουν εκπληρωθεί ακόμη (ex nunc).
Είναι προφανές ότι οι δημόσιες συμβάσεις συνδέονται άμεσα με σοβαρά οικονομικά συμφέροντα, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελούν επιτακτικό λόγο για τη διατήρηση της ισχύος μιας σύμβασης. Ως τέτοιος επιτακτικός λόγος πάντως δεν μπορεί να προβληθεί οικονομικό συμφέρον, το οποίο να συνδέεται άμεσα με τη σύμβαση. Οπωσδήποτε πάντως θα πρέπει για την κήρυξη του ανενεργού να προβλέπονται συγκεκριμένες προθεσμίες, οι οποίες και να γίνονται σεβαστές, προς εξασφάλιση της ασφάλειας δικαίου.
Τέλος, σε σχέση ειδικότερα με την οδηγία 92/13 καταργούνται το εκούσιο σύστημα βεβαίωσης και ο μηχανισμός συμβιβασμού, δεδομένου ότι δε χρησιμοποιήθηκαν ουσιαστικά.
Η τροποποίηση των δικονομικών οδηγιών αναμενόταν εδώ και αρκετό καιρό, όπως προέκυπτε από τον εκτενή διάλογο που διεξαγόταν σε σχέση με τα προβλήματα της εφαρμογής τους από τα κράτη μέλη. Μένει να δούμε, πώς θα ενσωματωθούν πλέον οι αλλαγές αυτές μέχρι την προθεσμία που έχει ταχθεί, η οποία λήγει στις 20 Δεκεμβρίου 2009.
Τις δικονομικές οδηγίες θα τις βρείτε κωδικοποιημένες σε:
http://www.scribd.com/doc/1024550/-89665-9213
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου