Πόσο ανεξάρτητοι ειμαστε;

(Έναυσμα για αυτό το Post οι συζητήσεις όλων μας στον καναπέ της Ειρήνης...)

Ο Γιάννης είναι έμπειρος δικηγόρος και partner σε μεγάλη δικηγορική εταιρία των Αθηνών. Ο Αλέξανδρος είναι επίσης έμπειρος δικηγόρος και partner σε μία από τις μεγαλύτερες δικηγορικές εταιρίες του Λονδίνου. Η Νατάσσα, κι αυτή δικηγόρος, αλλά φρέσκια στον επαγγελματικό στίβο, απασχολείται με ποινικές κυρίως υποθέσεις σε δικηγορικό γραφείο στην Αθήνα. Εκτός από το προφανές κοινό χαρακτηριστικό μεταξύ τους, δηλαδή το επάγγελμά τους, έχουν κι ένα άλλο το οποίο εύκολα μπορεί κανείς να εικάσει: ο ελεύθερος χρόνος τους είναι ελάχιστος έως μηδαμινός!
Ο Γιάννης εργάζεται μέχρι αργά το βράδυ και δεν έχει χρόνο ούτε για να πάει σε ένα καλό εστιατόριο να απολαύσει το δείπνο του με την όμορφη κοπέλα που γνώρισε σε ένα πάρτυ πριν από δύο Σάββατα, ενώ η καλύτερη παρέα του Αλέξανδρου τον τελευταίο καιρό και η μοναδική – σχεδόν – με την οποία μπορεί να ανταλλάξει δύο κουβέντες πέρα από τις συμβάσεις και τις συγχωνεύσεις είναι οι οδηγοί ταξί του Λονδίνου, οι οποίοι τον μεταφέρουν από το σπίτι στο γραφείο και το αντίθετο. Η Νατάσα χάθηκε με όλη την παρέα της από το πανεπιστήμιο, μιας και αυτοί εργάζονται επίσης με τους ίδιους ρυθμούς, και ο μόνος που της έχει απομείνει για να περνάνε μαζί τα σαββατοκύριακα είναι το αγόρι της, με τον οποίο γνωρίστηκαν στο πρώτο έτος της νομικής.
Το συμπέρασμα είναι ότι πόρρω απέχουμε πια από τις εποχές που ο δικηγόρος έκλεινε το γραφείο του στις 2.00 για να γευματίσει με τους συναδέλφους του στο εστιατόριο της παρακάτω γωνίας με το μαγειρευτό φαγητό και μετά να πάει να απολαύσει τη μεσημεριανή του σιέστα προτού ανοίξει πάλι το γραφείο του κατά τις 5.30 για να υποδεχτεί τα ραντεβού του. Ακόμη και τα δικόγραφα τότε ήταν πιο «ανάλαφρα»…Στο τέλος τους για παράδειγμα ο παλιός νομικός συνήθιζε να γράφει «αν δε μοι διέλαθε τι…», σε περίπτωση που κάτι είχε ξεχάσει από τη νομοθεσία. Σήμερα διανοείται να γράψει κανείς κάτι τέτοιο…;
Μάλιστα, θα ανέμενε κανείς το περαιτέρω ξαλάφρωμα του δικηγόρου από τη στιγμή μάλιστα που ήρθε στη ζωή μας το διαδίκτυο, καθώς και ένα πλήθος νομικών βάσεων δεδομένων. Το να βρεις τη νομοθεσία και τη νομολογία επί ενός όχι και τόσο σύνθετου νομικού θέματος δεν μπορεί να πάρει παραπάνω από ένα μισάωρο στην οθόνη του υπολογιστή σου. Ούτε Νομικό Βήμα, ούτε Κώδικας Νομικού Βήματος, ούτε έρευνα στα δικαστήρια.
Ωστόσο το φαινόμενο αυτό δεν είναι ανεξήγητο. Ο όγκος της εργασίας έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια σε όλους ανεξαιρέτως τους επαγγελματικούς τομείς. Όλες οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες έχουν εγκαταστήσει τα υποκαταστήματά τους στη χώρα μας, βλέποντας πως η Ελλάδα αποτελεί χώρο μεγάλων επαγγελματικών ευκαιριών και το σταυροδρόμι για τη διαρκώς αναπτυσσόμενη περιοχή των βαλκανίων. Παράλληλα και οι ελληνικές εταιρίες ακολουθούν αυτόν τον αγώνα δρόμου και αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς. Ο δικηγόρος δε θα μπορούσε φυσικά να μείνει έξω από τον τρελό αυτό «χορό». Ευτυχώς ή δυστυχώς το επάγγελμά μας έχει το χαρακτηριστικό ότι έπεται των εξελίξεων (πρώτα δηλαδή προκύπτει η διαφορά και μετά προστρέχει ο δικηγόρος προς επίλυσή της – αλλά ακόμη και στην περίπτωση που ο δικηγόρος καλείται να προλάβει το ενδεχόμενο διαφοράς και πάλι έχει πρώτα προκύψει η ανάγκη των μερών για συνεργασία) και συνεπώς πρέπει να βρισκόμαστε συνεχώς σε εγρήγορση προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων του πελάτη μας. Από τη στιγμή που ο διευθύνων σύμβουλος ή το μεγαλοστέλεχος μιας πολυεθνικής εταιρίας βρίσκεται στο γραφείο του μέχρι αργά το βράδυ και θέλει να συμβουλευτεί το δικηγόρο του εκείνη την ώρα για ένα θέμα που μόλις προέκυψε, ο τελευταίος θα πρέπει να είναι διαθέσιμος και έτοιμος να απαντήσει. Ο πελάτης, που εργάζεται πια τις πιο απίθανες ώρες, δε διανοείται να μην μπορεί να βρει το δικηγόρο του την ώρα που τον θέλει. Δουλεύω εγώ μέχρι το βράδυ; Θα δουλεύεις κι εσύ παράλληλα με εμένα γιατί σε πληρώνω και σε θέλω δίπλα μου, αφού καλώς ή κακώς ο νομικός μου προσφέρει ασφάλεια στις συναλλαγές μου, όποια ώρα κι αν αυτές προκύψουν.
Έτσι φτάσαμε στο σημείο οι λέξεις ελεύθερος χρόνος να είναι άγνωστες για τον Αλέξανδρο, το Γιάννη και τη Νατάσσα. Κι εντάξει η Νατάσσα «δικαιολογείται» έως ενός σημείου, αφού ως νέα δικηγόρος θα πρέπει να θυσιάσει τώρα στην αρχή πολύ από το χρόνο της, προκειμένου να «φτιάξει» το όνομά της και να αποκτήσει την εμπειρία του Αλέξανδρου και του Γιάννη, ούτως ώστε να μπορεί να σταθεί ισάξια ανάμεσά τους κάποια στιγμή. Είχε αρκετό ελεύθερο χρόνο ως φοιτήτρια, και μετά ως ασκούμενη…Τώρα πρέπει λίγο να ζοριστεί.
Με τους άλλους δύο όμως τι μπορεί να γίνει; Η Ελένη λέει ότι αυτό το φαινόμενο της «σκλαβιάς» του δικηγόρου είναι απαράδεκτο, ότι ο δικηγόρος πρέπει να έχει τον ελεύθερο χρόνο που απαιτείται για να ξεκουράζεται, να ψυχαγωγείται, να αθλείται, να ασχολείται με τα κοινά και με τις κοινωνικές του συναναστροφές. Έγραψε στο προηγούμενο post ότι εξασκεί το επάγγελμα για την ελευθερία και την ανεξαρτησία που προσφέρει. Επί της αρχής συμφωνώ απόλυτα…Είναι όμως το επάγγελμά μας τόσο ανεξάρτητο; Τόσο ελεύθερο; Ο Γιάννης και ο Αλέξανδρος για παράδειγμα (αλλά και η Ελένη)τι θα απαντήσουν στον πελάτη που τους έψαχνε έως αργά εχθές το βράδυ προκειμένου να ολοκληρωθεί η συγχώνευση ή να υπογραφεί η σύμβαση των δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ; Ότι είχαν πάει σινεμά;

Νίκος