σύγκρουση συμφερόντων- το θέμα της δεκαετίας

Posted at 14:44h in Άρωμα γυναίκας by Ελένη Τροβά

Κάθε νέος κύκλος οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις ενέχει κάποια καινοτομία που αποτελεί σημείο αναφοράς. Ο συγκεκριμένος κύκλος κοινοτικών οδηγιών ρητά αναφέρεται στη σύγκρουση συμφερόντων που δεν είναι παρά το άλλο πρόσωπο της αμεροληψίας και της αντικειμενικότητας. Προϊόν νομολογιακής επεξεργασίας από το ΔΕΕ τα τελευταία χρόνια έδωσε δείγματα περιστατικών όπου η σύγκρουση συμφερόντων κατέστη ένας επόμενος δούρειος ίππος για την άλωση του κάστρου των αναθέσεων στην Ενωση. Γνωστή από παλιά έτυχε πλέον αντιμετώπισης κατά πρόσωπο. Στη χώρα μας το κοινοτικό δίκαιο πολύ πριν το “βασικό μέτοχο” γνώρισε τη σύγκρουση συμφερόντων από την εποχή της σχέσης μελετητή προμηθευτή συστημάτων πληροφορικής και έδωσε λαβή σε νομολογία του ΣτΕ ήδη πριν το 2000. Τον καιρό των ψηφιακών και της Intracom- Intrasoft που απασχολούσαν τότε τον τύπο και τις αγορές. Ομως δεν είμαστε οι μόνοι που κάναμε χρήση του εργαλείου. Και το δίχως άλλο δεν θα πάψει υφιστάμενο επειδή θεσμοθετήθηκε. Είναι δα χαρακτηριστικό των κανόνων ηθικής τάξεως να παραβαίνονται με έμφαση. Είτε πρόκειται για την αφορά είτε για κανόνες δεοντολογίας.
Η ισχύς της νέας οδηγίας 24/2014 για τις δημόσιες συμβάσεις θέτει ως ιδιαίτερης σημασίας το ζήτημα των ασυμβιβάστων και της σύγκρουσης συμφερόντων στο πλαίσιο εξειδικευμένης ρύθμισης και δη του άρθ. 24.
στην παρ. 16 του σκεπτικού το οποίο πλέον είναι γνωστό ότι έχει κανονιστική δεσμευτικότητα αναφέρεται η αιτιολογία της ρύθμισης
(16) Οι αναθέτουσες αρχές θα πρέπει να χρησιμοποιούν όλα τα μέσα τα οποία διαθέτουν βάσει του εθνικού δικαίου, ούτως ώστε να αποτρέπουν τη στρέβλωση των διαδικασιών δημόσιων προμηθειών λόγω σύγκρουσης συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών προσδιορισμού, πρόληψης και αποκατάστασης της σύγκρουσης συμφερόντων.

Άρθρο 24

Συγκρούσεις συμφερόντων

Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποτελεσματική πρόληψη, τον εντοπισμό και την επανόρθωση συγκρούσεων συμφερόντων που προκύπτουν κατά τη διεξαγωγή διαδικασιών προμήθειας, ούτως ώστε να αποφεύγονται τυχόν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση όλων των οικονομικών φορέων.
Η έννοια της σύγκρουσης συμφερόντων καλύπτει τουλάχιστον οποιαδήποτε κατάσταση κατά την οποία μέλη του προσωπικού της αναθέτουσας αρχής ή παρόχου υπηρεσιών προμηθειών ενεργούντος εξ ονόματος της αναθέτουσας αρχής τα οποία συμμετέχουν στη διεξαγωγή της διαδικασίας προμήθειας ή μπορούν να επηρεάσουν την έκβασή της έχουν, άμεσα ή έμμεσα, χρηματοοικονομικό, οικονομικό ή άλλο προσωπικό συμφέρον που θα μπορούσε να εκληφθεί ως στοιχείο που θίγει την αμεροληψία και την ανεξαρτησία τους στο πλαίσιο της διαδικασίας προμήθειας.
Εξάλλου στη σύγκρουση συμφερόντων αναφέρεται και το άρθ. 83 της οδηγίας δηλώνοντας ότι συνιστά σοβαρή παρατυπία.

ΤΙΤΛΟΣ IV: ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Άρθρο 83

Επιβολή

1. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τουλάχιστον τα καθήκοντα που περιγράφονται στο παρόν άρθρο να εκτελούνται από μία ή περισσότερες αρχές, οργανισμούς ή δομές. Κοινοποιούν στην Επιτροπή όλους τους σχετικούς φορείς, αρχές ή δομές που είναι επιφορτισμένοι με τα συγκεκριμένα καθήκοντα.
2. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι παρακολουθείται η εφαρμογή των κανόνων περί δημοσίων προμηθειών.

Όταν οι αρχές ή οι δομές παρακολούθησης εντοπίζουν, ιδία πρωτοβουλία ή κατόπιν λήψης πληροφοριών, συγκεκριμένες παραβιάσεις ή συστημικά προβλήματα, έχουν την εξουσία να υποδεικνύουν τα προβλήματα αυτά στις αρχές λογιστικού ελέγχου των κρατών, στα δικαστήρια ή σε άλλες αρμόδιες αρχές ή δομές, όπως είναι ο διαμεσολαβητής, τα κοινοβούλια των κρατών ή οι επιτροπές τους.

3. Τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων παρακολούθησης σύμφωνα με την παράγραφο 2 τίθενται στη διάθεση του κοινού με τα κατάλληλα μέσα πληροφόρησης. Τα αποτελέσματα τίθενται επίσης στη διάθεση της Επιτροπής. Φερ’ ειπείν, μπορούν να ενσωματώνονται στις εκθέσεις παρακολούθησης που προβλέπονται στο δεύτερο εδάφιο της παρούσας παραγράφου.

Τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή μέχρι τις 18 Απριλίου 2017 και στη συνέχεια ανά τριετία έκθεση παρακολούθησης η οποία περιλαμβάνει, κατά περίπτωση, πληροφορίες σχετικά με τις συχνότερες αιτίες πλημμελούς εφαρμογής ή έλλειψης ασφάλειας δικαίου, περιλαμβανομένων ενδεχόμενων διαρθρωτικών ή επαναλαμβανόμενων προβλημάτων στην εφαρμογή των κανόνων, το επίπεδο της συμμετοχής ΜΜΕ στις δημόσιες προμήθειες, καθώς και την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη δέουσα αναφορά περιπτώσεων απάτης, διαφθοράς, σύγκρουσης συμφερόντων και άλλων ανάλογων σοβαρών παρατυπιών στον τομέα των προμηθειών.
Ηδη και πριν ακόμη  εδραιωθεί η πεποίθηση ότι οι οδηγίες αυτές ισχύουν αρχίζει η συζήτηση για τη σύγκουρση συμφερόντων με αφορμή τους συμβούλους του ΤΑΙΠΕΔ. Αναφέρει μάλιστα το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων
“Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση της ΛΑΕ, ο κ. Χουντής σε ερώτησή του, επικαλούμενος συγκεκριμένη Οδηγία της ΕΕ, επισήμαινε ότι, «υπάρχει προφανής σύγκρουση συμφερόντων» στη διαδικασία πώλησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων αφού «το ΤΑΙΠΕΔ προσέλαβε ως σύμβουλο τη Lufthansa Consulting GmbH, θυγατρική της Lufthansa (μέτοχος της Fraport που αγόρασε τα αεροδρόμια)”. Σύμφωνα με τη ΛΑΕ, ο ευρωβουλευτής της ζητούσε να επιβεβαιώσει η Κομισιόν αν πράγματι «συνδέεται (καθ’ οιονδήποτε τρόπο) η Lufthansa Consulting με την αγοράστρια εταιρία” και αν, εξ αυτού, υπάρχει παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας, αφού μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβιάζεται η αρχή της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας κατά τη σύναψη συμβάσεων προμηθειών».
Στην απάντησή της η Κομισιόν, χωρίς να κρατά καν τα προσχήματα, όπως αναφέρει η ΛΑΕ, δηλώνει προκλητικά ότι «η Επιτροπή δεν διαθέτει πληροφορίες σχετικά με τους δεσμούς της Lufthansa Consulting GmbH με τη Fraport».
«Το μέγεθος του πολιτικού αυτοεξευτελισμού της Κομισιόν», συνεχίζει η ανακοίνωση της ΛΑΕ, «αποδεικνύεται με μια απλή επίσκεψη στις επίσημες ιστοσελίδες, τόσο της Lufthansa AG όσο και της Fraport AG, που αποδεικνύουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τους οικονομικούς δεσμούς των εν λόγω εταιριών. Η Lufthansa Consulting ανήκει κατά 90% στην Lufthansa Commercial Holding, θυγατρική της Deutsche Lufthansa AG. Η τελευταία κατέχει περίπου το 8,5% των μετοχών της Fraport AG. Η Κομισιόν, γνωρίζοντας το μέγεθος του ψεύδους και της υποκρισίας της και προκειμένου να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, δηλώνει επιπλέον ότι η Οδηγία που επικαλείται ο Νίκος Χουντής δεν είναι εφαρμοστέα στην προκειμένη περίπτωση, διότι έχει εφαρμογή μετά τις 18 Απριλίου 2016, υπονοώντας ότι η σύμβαση ΤΑΙΠΕΔ–Fraport υπεγράφη πριν από αυτήν ημερομηνία».
«Αγνοεί ωστόσο», καταλήγει η ανακοίνωση της ΛΑΕ «ή αποσιωπά συνειδητά ότι, τέτοιου είδους συμβάσεις ισχύουν (Γνωμοδότηση Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής) μόνο μετά την κύρωσή τους από την Βουλή, κάτι που έγινε μόλις πριν λίγες μέρες, στις 22 Μαΐου 2016».
Η Επιτροπή έχει ήδη εκδώσει ειδικό οδηγό για τον εντοπισμό της σύγκρουσης συμφερόντων που μπορεί κανείς να δει εδώ.
Θα είναι το ζήτημα της δεκαετίας και θα πρέπει όλοι να το μελετήσουμε προσεκτικά με τη βοήθεια της νομολογίας αλλά και της κοινής λογικής.