Μείζων θέμα έχει δημιουργηθεί από χθες με τον γνωστό ταραξία κ. Ρέλο και την ενέργεια του να εκτοξεύσει ένα πλαστικό ποτήρι με καφέ πάνω στο ακριβό κοστούμι του κ. Βενιζέλου. Η εικόνα της "επίθεσης" 'εκανε αστραπιαία τον γύρο όλων των καναλιών και θα μπορούσε να πει κανείς ότι επεσκίασε ακόμη και την ίδια τη συνεδρίαση του πολιτικού συμβουλίου του πασοκ. Τον γύρο όμως έκανε και η μεγαλόθυμη στάση του κ. Βενιζέλου, ο οποίος διατήρησε την ψυχραιμία του και δεν ασχολήθηκε καθόλου μαζί του. Προσωπικά βέβαια διαφωνώ με τις εν συνεχεία δηλώσεις του στην κάμερα περί εγκαθέτων και τραμπούκων. Θα προτιμούσα μια χιουμοριστική αντιμετώπιση της κατάστασης.
Όπως διαβάζω σήμερα στις εφημερίδες ο εν λόγω κύριος δικάζεται σήμερα στο Αυτόφωρο με την κατηγορία της "απρόκλητης έργω εξύβρισης" (βλ. http://www.e-tipos.com/newsitem?id=10349#ekloges_F).
Η απορία που μου γεννήθηκε άμα τη αναγνώσει της είδησης αυτής ήταν η εξής: Πώς είναι δυνατόν να δικάζεται ο δράστης στο αυτόφωρο από τη στιγμή που το έγκλημα της εξύβρισης είναι κατ' έγκληση διωκόμενο; Και ποιος υπέβαλε την έγκληση από τη στιγμή που ο ίδιος ο παθών δεν θέλησε να δώσει καμιά συνέχεια στο όλο θέμα; Εν συνεχεία άκουσα ότι ο εγκαλών είναι το κόμμα του πασοκ και όχι ο κ. Βενιζέλος, οπότε εκεί περιήλθα σε πλήρες αδιέξοδο. Από τη στιγμή που το έννομο αγαθό είναι ατομικό και ο κ. Βενιζέλος δεν άσκησε έγκληση, μπορεί φορέας της τιμής του κ. Βενιζέλου να είναι ολόκληρο το κόμμα του; Δηλαδή ο κ. Βενιζέλος είναι το πασόκ και τανάπαλιν;;
Επειδή λοιπόν το παραπάνω συμπέρασμα δεν ήταν δυνατόν να είναι λογικό, έριξα μια προσεκτικότερη ματιά στον ποινικό κώδικα. Όντως σύμφωνα με το άρθρο 368 η έργω εξύβριση διώκεται κατ' έγκληση. Πουθενά όμως στο άρθρο 368 δεν αναφέρεται το άρθρο 361Α που αφορά την απρόκλητη έργω εξυβριση. Συνεπώς, αφού το έγκλημα δεν αναφέρεται ρητώς στον κώδικα ως κατ' έγκληση διωκόμενο τότε είναι αυτεπαγγέλτως (άρθρο 36 ΚΠΔ) και μπορεί να το μηνύσει και οποιοσδήποτε τρίτος. Δεν ξέρω τώρα αν η μήνυση του πασοκ έγινε για λόγους εντυπωσιασμού ή αν είχε ήδη ασκηθεί αυτεπαγγέλτωςη δίωξη, αλλά αυτό θεωρώ ότι λίγη σημασία έχει.
Το πρακτικό ερώτημα λοιπόν σχετικά με τις διαδικασίες απαντήθηκε. Το θεωρητικό όμως μένει: Γιατί η διάταξη του άρθρου 368 δεν αναφέρει και την απρόκλητη έργω εξύβριση στα κατ' έγκληση διωκόμενα; Κατ' εμέ δεν δικαιολογείται κάτι τέτοιο από τη στιγμή που μιλάμε για ένα αμιγώς ατομικό έννομο αγαθό, όπως αυτό της τιμής. Δηλαδή η απαξία του συγκεκριμένου εγκλήματος είναι τόσο μεγάλη, μεγαλύτερη ακόμη και από αυτή της συκοφαντικής δυσφήμησης, που δικαιολογεί αυτόν τον διαχωρισμό και επιτρέπει την αυτεπάγγελτη δίωξη;;
5 σχόλια:
Πρόκειται για την παγιωμένη πλέον εσφαλμένη ερμηνεία τού όρου "απρόκλητη". Όπως προκύπτει από την ιστορική ερμηνεία τής διάταξης (αντικατέστησε τον διαβόητο ν. 4.000 "περί τεντιμποϊσμού"), ο νομοθέτης θέλησε να τιμωρήσει την εξύβριση (τη φθορά ξένης ιδιοκτησίας κλπ) που στρέφεται κατά ΤΥΧΑΙΑ εξατομικευόμενου εννόμου αγαθού. Αποκτά δηλαδή πεδίο εφαρμογής στις περιπτώσεις που ο δράστης στράφηκε κατά όποιου-βρέθηκε-μπροστά-του, στα πλαίσια ενός κοινωνικού τραμπουκισμού (βλ. βανδαλισμοί, ταραχές κλπ).
Φυσικά εν προκειμένω δεν επρόκειτο για κάτι τέτοιο.
Η εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή λοιπόν μας οδηγεί στο παράδοξο που επεσήμανες.
Αντιγράφω από την πολύ ενδιαφέρουσα ΤρΠλημΠατρ 2707/1997 (Υπερ 1997.1289):
Για την προέλευση της διάταξης και το αυτεπάγγελτο της δίωξης:
"Πρόγονος λοιπόν της διατάξεως αυτής είναι το ν.δ. 4000/59, που καταργήθηκε με τον ν. 1366/83, που τυποποιούσε τη σχετική με αυτή της υπό κρίση διατάξεως συμπεριφορά, όπως αυτή οριζόταν ειδικώς στο άρθρο 2 αυτού, ορισμένου εγκληματολογικού τύπου ανθρώπων, με χαρακτηριστικά όπως α)τη νεαρή ηλικία και β)την τάση αρνήσεως των κατεστημένων και αμφισβητήσεως των παραδεδειγμένων αξιών. Τέτοιος δε αντικοινωνικός τύπος, που ήταν το υποκείμενο του εγκλήματος, ήταν ο λεγόμενος «Τεντυμπόη» της εποχής με ορισμένη ελκύουσα αμέσως την προσοχή εξωτερική εμφάνιση και με δράση κυρίως ομαδική. Σε αντικατάσταση λοιπόν του ανωτέρω νομοθετήματος, που την επέβαλε η νέα αντίληψη του νομοθέτη για την αξιόποινη συμπεριφορά ορισμένης εγκληματολογικής κατηγορίας ανθρώπων, θεσπίστηκε με το άρθρο 19 του Ν. 1419/84 η υπό κρίση διάταξη σε μια αδιάσπαστη ενότητα με τις διατάξεις του άρθρου 18 του ιδίου νόμου για την απρόκλητη σωμ. Βλάβη και 21 για τις διακεκριμένες περιπτώσεις φθοράς. Και οι τρεις αυτές διατάξεις αποβλέπουν στην αντιμετώπιση της σύγχρονης
μορφής βίας που αποκαλείται «Χουλιγκανισμός». Η μορφή αυτή συνίσταται ως γνωστό
στην ανάπτυξη καταστρεπτικής δραστηριότητος σε βάρος προσώπων ή πραγμάτων χωρίς καμία αιτία, παρά μόνο την ικανοποίηση της επιθετικότητας ως αυτοσκοπού
και έτσι την ψυχική εκτόνωση των δραστών, τους οποίους τίποτα δεν συνδέει με τα θύματά τους." (από την αγόρευση του εισαγγελέα)
Ακόμη πιο ενδιαφέρον, βέβαια, είναι το γεγονός ότι στη δίκη αυτή ο εισαγγελέας πρότεινε την απαλλαγή του κατηγορουμένου για "γιαούρτωμα" υπουργού με το εξής σκεπτικό:
"Στοιχείο λοιπόν της αντικειμενικής υπόστασης των ανωτέρω εγκλημάτων (και του υπό κατηγορία) είναι η τέλεση της πράξεως χωρίς πρόκληση από τον παθόντα που την καθιστά και διακεκριμένη μορφή των εγκλημάτων που εμπεριέχουν τη ρήτρα αυτή
στην αντικειμενική τους υπόσταση.
Ο όρος αυτός δεν εννοεί βέβαια να μην προκάλεσε το δράστη ο παθών. Γιατί τότε όλες οι εξυβρίσεις θα ήταν απρόκλητες. Εξάλλου ο κανόνας είναι να τελείται το έγκλημα (κάθε έγκλημα) χωρίς πρόκληση από τον παθόντα και όταν τελείται με πρόκληση τούτου να υπάρχει ελαφρυντική περίσταση για τον δράστη. Δεν θα μπορούσε λοιπόν κάτι το κανονικό ν' αναχθεί από το νομοθέτη σε διακεκριμένη μορφή εγκλήματος. Η ρήτρα λοιπόν αυτή πρέπει να επικεντρώσει την προσοχή μας στις περιστάσεις της πράξης με κριτήριο αν η πράξη έγινε με κάποιο κίνητρο ή αν έγινε χωρίς να υπάρχει κανένα στοιχείο σύνδεσης του δράστη με το θύμα σε κανένα επίπεδο σχέσεων προσωπικό ή κοινωνικό, όταν δηλ. ο δράστης δεν είχε κανένα λόγο να στραφεί κατά της τιμής του συγκεκριμένου προσώπου, αλλά ο στόχος του ήταν το γένος του εννόμου αγαθού της τιμής (λ.χ. η τιμή του Α ή του Β ή
του Γ) και η εξατομίκευση έγινε τυχαία. Θα μπορούσε αντί για τους
συγκεκριμένους παθόντες να ήταν στόχος της έργω εξύβρισης οποιοσδήποτε άλλος που συμπτωματικά βρέθηκε μπροστά του. {...} Με βάση όμως τα ανωτέρω περιστατικά φρονούμενο ότι η με τέτοιο τρόπο εκδηλωθείσα συμπεριφορά του κατηγορουμένου δεν τυποποιείται στη νομοτυπική μορφή της διατάξεως του άρθρου 361 Α παρ. 1 ΠΚ, διότι δεν ήταν χωρίς νόημα, χωρίς κίνητρο η πράξη του. Δεν εκδήλωσε την εγκληματική του συμπεριφορά σε βάρος των παθόντων, με τους οποίους, πέραν της δυσαρέσκειας που τον διακατείχε
εναντίον τους για τους προαναφερθέντες λόγους, είχε επί πλέον συνδεθεί, όπως κατέθεσαν οι μάρτυρες υπερασπίσεως, στα πλαίσια ενός πολιτικού διαλόγου που είχε ήδη αρχίσει με συναντήσεις είτε στο Υπουργείο είτε στο Εργατικό Κέντρο Πατρών, συμπτωματικά κι επειδή απλώς οι παθόντες είχαν ένα κακό συναπάντημα μαζί του. Δεν είναι λοιπόν ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος ο εγκληματολογικός
τύπος δράστη με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που τυποποιείται στη διάταξη του άρθρου 361 Α παρ. 1 ΠΚ και θα πρέπει το Δικαστήριό σας να προβεί σε επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας, κατ' άρθρ. 371 παρ. 3 ΚΠΔ από απρόκλητη έμπρακτη εξύβριση σε έργω εξύβριση του άρθρου 361 ΠΚ. Δεδομένου όμως
ότι για την τελευταία κατ' έγκληση διωκόμενη αξιόποινη πράξη δεν υπάρχει υποβολή εκ μέρους των παθόντων της σχετικής εγκλήσεως σε βάρος του κατηγ/νου, θα πρέπει ακολούθως να κηρύξετε απαράδεκτη την ασκηθείσα σε βάρος του ποινική
δίωξη.".
Το Δικαστήριο υιοθέτησε (κατά πλειοψηφία) την άποψη του Εισαγγελέα και απάλλαξε τον κατηγορούμενο.
Για να δούμε τι θα συμβεί στην προκείμενη περίπτωση (όπου πάντως υπάρχουν ορισμένες διαφορές).
Άψογος! :)
Τα σχόλιά σας netpen και nikos10 πραγματικά υπήρξαν κατατοπιστικότατα και, τουλάχιστον, "εκλογίκευσαν" έως ένα βαθμό το παράλογο της περίπτωσης αυτής. Μπορούσα να υποθέσω ότι ο λόγος της αυτεπάγγελτης δίωξης του συγκεκριμένου εγκλήματος θα ήταν κάποιος σαν αυτόν του κοινωνικού τραμπουκισμού κτλ (κάτι φυσικά που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ισχύει, οπότε εκτίθεται το νομικό κενό της ρύθμισης), αλλά δεν μου είχε περάσει καν απο το μυαλό ότι η συγκεκριμένη διάταξη αποτελεί τον "απόγονο" του ιστορικού ν. 4000!
Όπως και να έχει αποφάσεις σαν αυτή που μας έστειλε ο Nikos10 καταδεικνύουν ότι τουλάχιστον τα δικαστήρια αναπληρώνουν το νομικό κενό και, ευτυχώς, δεν μένουν προσηλωμένα και αγκυλωμένα στο γράμμα του νόμου.
Διάβασα ότι την Παρασκευή ο κ. Ρέλλος πήρε προθεσμία και η υπόθεσή του εκδικάζεται σήμερα. Οπότε οψόμεθα...
Να είστε καλά και ευχαριστούμε για τις πολύτιμες πληροφορίες και σχόλια
Mείζον με όμικρον. Typo! για να μη λέτε ότι κάνω τέτοια μόνον εγώ!!!
Δημοσίευση σχολίου