ΝΟΜΙΚΑ ΝΕΑ

NOMIKΑ ΝΕΑ LAW BLOG

NOMIKΑ ΝΕΑ LAW BLOG

Τρίτη 31 Ιουλίου 2012

Η ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΠΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΤΗΣ

Η αντίδραση και η οργή που πλαισίωσαν την απόπειρα εκσυγχρονισμού της Αθήνας  με οδικό δίκτυο άξιο των καιρών, σκίασε σε επίπεδο ΜΜΕ τη σημασία του πραγματικού γεγονότος ότι η ζωή όλων άλλαξε με την Αττική Οδό. Η εικόνα του Μαρουσιού, όλης της διαδρομής και του πλαισίου της οφείλεται σε αυτό το δρόμο. Ποτέ δεν θα ξεχάσω ότι εκεί που δεσπόζει το Mall έβοσκαν πρόβατα μέσα στις ελιές, όταν παλεύαμε με την Κοινοπραξία Κατασκευής που στέγαζε εκεί ένα πρόχειρο ISOBAU κατάλλειμα να στήσουμε τα πρώτα βήματα του έργου αυτού. Η Μαγκουφάνα δεν υπάρχει πιά. Μαζί και ο φίλος του πατέρα μου ο παπάς που μου είχε χαρίσει ένα κουνελάκι από το κτήμα του στην τωρινή μας Πεύκη.
 Καθώς τελευταία γίνεται λόγος όλο και πιο πολύ για το νέο Αυτοκινητόδρομο Μορέας δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ με λίγα λόγια στις απαρχές αυτού του εγχειρήματος που προσδιόρισε την περίοδο 1995- 2005. Η σύγκριση που θα ακολουθήσει είναι διδακτική αλλά και πικρή. Η ουσία είναι ότι κομμάτι κομμάτι οι δρόμοι αυτοί υπάρχουν και μπορούμε να τους οδηγήσουμε. Σε αντίθεση με άλλους που έμειναν προς το παρόν οράματα και θυμός, δικαιώνοντας το κίνημα Δεν Πληρώνω για την έλειψη σοβαρότητας που χαρακτήρισε  μεγάλους παίκτες του χώρου.

Από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους η Αθήνα δεν υπήρξε μια δεδομένη γεωγραφικά και πολιτισμικά «πρωτεύουσα» πόλη. Φορτισμένη με ιστορία από τις μακρινές περιόδους της ένδοξης αρχαιότητας, λόγω της Ακρόπολης και των λοιπών μνημείων που την κοσμούν, προσπάθησε επί ενάμιση αιώνα να ανταποκριθεί στο ρόλο μιας σύγχρονης πρωτεύουσας του 19ου και του 20ου αιώνα, παρότι στο διάστημα που μεσολάβησε από την κλασσική αρχαιότητα μέχρι το 19ο αιώνα δεν υπήρξε πόλη με πρωτεύοντα χαρακτήρα, αλλά ένα μάλλον άσημο πολεοδομικό συγκρότημα.Κατά τα τέλη του 20ου αιώνα ένα σύνολο προσπαθειών και πολιτικών αποφάσεων συνετέλεσε στην σταδιακή διαμόρφωση της Αθήνας σε μητροπολιτικό κέντρο με προοπτική μάλιστα την προώθηση της εικόνας της πόλης ως μείζονος μητροπολιτικού κέντρου στην ανατολική Mεσόγειο.Ο περιφερειακός δακτύλιος της Αθήνας, σε συνδυασμό με το νέο διεθνή αερολιμένα και το μετρό επιχείρησε να μεταμορφώσει την πόλη μας σε Ολυμπιακή Μητρόπολη. Το 2004 και όσα ακολούθησαν δεν το επιβεβαιώνουν. Εμεινε όμως για όλους ένας υποδειγματικός αυτοκινητόδρομος να θυμύζει το όραμα της δεκαετίας του 90 στους νεώτερους.Και μια επώδυνη προσπάθεια συμπόρευσης με το κοινοτικό δίκαιο.H παραχώρηση της εκμετάλλευσης οδικού δικτύου σε ιδιώτη έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα με αφορμή τη σύμβαση παραχώρησης γιατον περιφερειακό δακτύλιο της Αττικής. Κατά το σκέλος αυτό το έργο υπήρξε πιλοτικό καθώς τα διόδια διαχειρίζοταν μέχρι σήμερα κρατικοί φορείς, όπως το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας. Αν λοιπόν χρεώνεται κάτι στο δρόμο αυτό είναι ότι πραγματοποιήθηκε. Με καθυστέρηση, με υπερβάσεις κόστους, με αντιδράσεις και θυμό, με δίκες και κρίσεις αλλά πραγματοποιήθηκε και όλοι τον οδηγούμε.

Μια απόφαση του 50

Η αναγκαιότητα και χρησιμότητα του έργου, είχε ήδη επισημανθεί από τη δεκαετία του ’50.Με το ν. 1515/85, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα, εγκρίθηκε το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθηνών. Το έργο του περιφερειακού δακτυλίου της Αθήνας, σύμφωνα με τις  αποφάσεις που λήφθηκαν κατά τις Συνόδους Κορυφής του Εσσεν (Δεκέμβριος 1994) και της Κέρκυρας (Ιούνιος 1995), αποτελούσε έργο προτεραιότητας του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (Trans European Networks/TEN), ως τμήμα του αυτοκινητόδρομου ΠΑΤΡΑ - ΑΘΗΝΑ -ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΕΥΖΩΝΟΙ (ΠΑΘΕ). Ο περιφερειακός δακτύλιος κρίθηκε ότι ικανοποιεί τους στόχους του Διευρωπαϊκού Δικτύου (ΤΕΝ).
 
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 για την υλοποίηση του έργου του περιφερειακού δακτυλίου της Αθήνας, εκπονήθηκαν σειρά από βασικές μελέτες. Τον Ιούνιο του 1993 ακυρώθηκαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας[1] οι Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, Δημοπράτησης του έργου και κήρυξης απαλλοτριώσεων. Κατόπιν αυτού επανασυντάχθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Συνταγματικά τερτίπια

Το Σύνταγμα της Ελλάδας, όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 της Ζ Αναθεωρητικής Βουλής ως προς το άρθρο 24Σ. σε συνέχεια της ΣτΕ Ολ  4363/97 με την οποία το Αμερικανικό ΚολέγιοΕλλάδος αμφισβήτησε τη νομιμότητα απαλλοτριώσεως εκτάσεως ιδιοκτησίας του. Στην Αττική Οδό και στην επιτυχία της θα πρέπει να χρεωθεί και η ρύθμιση της συνταγματικής διάταξης του άρθρου 14.9 για το Βασικό Μέτοχο που είχε την τύχη που όλοι γνωρίζουμε. Στην Αττική Οδός επίσης θα πρέπει να χρεωθεί η ρύθμιση του ελέγχου των συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο και γενικά η επιφυλακτικότητα που ήχθη σε συνταγματικό επίπεδο για την ανάδειξη σε παράγοντα εξουσίας αυτού που ονομάσθηκε "διαπλοκή". Η πολιτική αυτή συζήτηση βούλιαξε κάποτε σε συνεχή και τραγική σκανδαλοθηρία η οποία εμπλέκει πλέον εκτός από τα τοπικά μικρά εργοληπτικά συστήματα, διεθνείς οίκους και φυσικά τους πρωταγωνιστές : τον πολιτικό κόσμο που ενίοτε οδηγείται στα ποινικά ακροατήρια.  

Το κοινοτικό χρήμα που εισήλθε στη χώρα ήταν ένας μεγάλος πειρασμός για πολλούς. Και είναι γεγονός ότί παράλληλα με τον αυτοκινητόδρομο χιλιάδες βίλες άνθισαν στην πόλη σε μία έκρηξη νεοπλουτισμού. Σήμερα από το κομμάτι του πολιτικού κόσμου που αναμείχθηκε δεν έχει μείνει σχεδόν τίποτε όρθιο αναδεικνύοντας την κενολογία των θέσεων και την προχειρότητα με την οποία κατέστησαν το Σύνταγμα πεδίο ασκήσεων νεόκοπων αστέρων.

Η σύμβαση παραχώρησης και η δημιουργία του δρόμου.

Η σύμβαση παραχώρησης κυρώθηκε με το ν. 2445/96«Κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης της Μελέτης, Κατασκευής, Αυτοχρηματοδότησηςκαι Εκμετάλλευσης της Ελεύθερης Λεωφόρου Ελευσίνας- σταυρού- Αεροδρομίου Σπάτωνκαι Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού, ρύθμιση συναφών θεμάτων και άλλεςδιατάξεις». Η σύμβαση αυτή τροποποιήθηκε δύο φορές δυνάμει ειδικής εξουσιοδότησης του νόμου με τα πδ 3/98 και πδ 75/99. Σημαντικές διαιτησίες έδωσαν την ερμηνεία αυτής της σύμβασης καθώς και πολιτικές αποφάσεις σε συνάφεια ιδίως με το κίνημα κατά των διοδίων που ξεκίνησε από την Αττική Οδό. Φυσικά το δρόμο δεν τον έχτισαν οι λέξεις. Από τις αρχικά συμβαλλόμενες εταιρίες δεν έμεινε όρθια σχεδόν καμία και μόνο δύο Ομιλοι έμειναν να παλεύουν να διατηρήσουν το εγχείρημα του ελληνικού κατασκευαστικού χώρου να ξεφύγει από την πολυκατοικία και την αντιπαροχή.Οι υπόλοιποι χάθηκαν όπως χάθηκαν οι βασικοί συνταλεστές αυτού του κατασκευαστικού θαύματος για τα δεδομένα της χώρας με ελάχιστες εξαιρέσεις που άντεξαν και συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στο χώρο. Ακόμη και οι Τράπεζες που πρωτοστάστησαν δεν ακούγονται πιά. Ολες εκείνες οι τράπεζες του ενός ανθρώπου έχουν γίνει παρελθόν. Δυστυχώς μαζί τους και κάποιοι άνθρωποι που συνέθλιψε η ένταση και ο κόπος όπως ο Δημήτρης ο Παπαμιχαήλ αλλά και πολλοί άλλοι.
Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία
Ο γιός μου τραγουδάει λαϊκά άσματα με την Αττική Οδό ανυποψίαστος για την ιστορία του δρόμου. Εχει ήδη αρχίσει να φθείρεται και δεν τον φυτεύουν όπως παλιά. Δεδομένο για τους νεώτερους το έργο αυτό χάραξε κάποιους από εμάς καθοριστικά. 
Δοκίμαστε τις αντοχές και τα αγγλικά των φροντιστηρίων του 80. Δοκίμαστε το σοσιαλισμό και τα χρυσά παιδιά της δεξιάς αλλά και τις απόψεις τους για τον κόσμο. Εφερε το Ζεφύρι στην Κηφισιά σε λιγη ώρα μόνο. Δοκίμασε την αισθητική μας καθώς στολίστηκε με απαράδεκτες διαφημιστικές πινακίδες που κάθε προσπάθεια να ξεριζωθούν απέτυχε προς το παρόν.Δοκίμασε το Χρηματιστήριο (αλλά αυτό εμένα δεν με πολυαφορά ούτως ή άλλως) καθώς και το τραπεζικό σύστημα. Δοκίμασε και την επιστήμη, τους νομικούς τις αντοχές μας. Ανέδειξε το μεταναστευτικό πρόβλημα μαζί με τον Αερολιμένα των Σπάτων σε πρώτης τάξεως θέμα καθώς μαζικά κατεύθασαν στη χώρα βαλκάνιοι κυρίως εργάτες που τώρα πιά οι εξ αυτών επιζήσαντες είναι πλήρως αστικοποιημένοι. Δημιούργησε μια νέα τάξη Αθηναίων και νέα προάστια της πόλης. Εδωσε μέτρο σύγκρισης για την υπόλοιπη χώρα. Ανέδειξε την ελληνική εργοληπτική εταιρία σε ισάξια της ευρωπαϊκής λόγω της ποιότητας κατασκευής που επέτυχε.
Οσοι δεν μάσησαν από τις χρυσοτόκους όρνιθες και συνέχισαν να κάνουν την δουλειά τους σκεπτόμενοι και με συνέπεια μπορούν να συνεχίζουν να σκέπτονται. Οι άλλοι, της παράτας και της μόστρας χάθηκαν και σκόρπισαν, ούτως ή άλλως δεν υπήρξαν και ποτέ.

 




[1] ΣτΕ (Ολ) 1040/1993 ΣτΕ 1038/1993 και 1035/1993.  

[2] . ΣτΕ 2158- 9/1998 (Ολ), 4367/1997 (Ολ), 4363/1997